یک گل‌مژه و سه سوال!

مرتضی 27 ساله است و مدتی است لبه یکی از پلک‌هایش دانه بزرگ قرمز رنگی ظاهر می‌شود که نه‌تنها صورتش را کمی نازیبا کرده، بلکه درد زیادی دارد. او معتقد است که ظاهر ناخوشایند گل‌مژه روابط اجتماعی او را هم تحت‌تاثیر قرار داده و گاهی اوقات خسته می‌شود از بس در محیط کار از او می‌پرسند چه شده! کسانی که مدام گل‌مژه می‌زنند، نمی‌دانند چه‌کار باید بکنند تا این مشکل ایجاد نشود و عود نکند؟

چه‌کار کنیم گل‌مژه عود نکند؟

دكتر محمود بابایی، جراح و متخصص چشم، عضو هیات‌علمی بیمارستان بقیه‌ا...
زمینه پوستی در بروز مکرر گل‌مژه نقش دارد. افرادی که پوست چربی دارند یا در محیط‌های آلوده زندگی و کار می‌کنند، افرادی که حرفه‌شان نجاری، جوشکاری، نانوایی، کشاورزی، صافکاری، نقاشی و... است و افرادی که بهداشت را رعایت نمی‌کنند و مرتب به چشم‌هایشان دست می‌زنند، مبتلایان به دیابت، درماتیت سبورئیک و افرادی که تغذیه مناسبی ندارند و اهل مصرف زیاد شیرینی یا تنقلات هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری و عود مکرر آن قرار دارند. خانم‌ها در مقایسه با آقایان بیشتر گل‌مژه می‌زنند چون هم بستر پوستی‌شان آماده‌تر است هم بیشتر از مواد آرایشی بی‌کیفیت و آلوده استفاده می‌کنند. در فصل مدرسه نیز معمولا گل‌مژه بین کودکان شایع می‌شود چون مدرسه محیطی آلوده است و کودکان معمولا بهداشت را رعایت نمی‌کنند و زیاد چشمانشان را می‌مالند اما نگرانی اصلی این است که بعد از بهبود گل‌مژه چه کنیم بیماری عود نکند.
تنها راه پیشگیری، رعایت بهداشت است. نباید دست آلوده را به چشم برد و باید چشم‌ها را مرتب با شامپو بچه شست.

پرسشی از متخصص پوست

دکتر فریبا قلمکار، دانشیار دانشگاه علوم‌پزشکی شهیدبهشتی

چه عواملی گل‌مژه را تشدید می‌کنند؟
وقتی گل‌مژه دارید، انجام برخی کارها می‌تواند باعث تشدید عفونت یا انتقال آن به سایر نقاط شود. با این حساب ضرورت دارد که در طول این مدت از انجام کارهای زیر پرهیز کنید:

1. آرایش: تا زمانی که گل‌مژه دارید، نباید از وسایل آرایش چشم استفاده کنید. این کار نه‌تنها باعث آلوده شدن وسایل آرایشی می‌شود بلکه می‌تواند عفونت را تشدید کند و باعث انتقال آن به چشم دیگر شود.

2. استفاده از لوازم آرایش تاریخ گذشته: این وسایل ممکن است به میکروب آلوده باشند و باعث انتقال بیماری به چشمانتان شوند. وسایل آرایش باید شخصی باشد بنابراین هرگز آنها را مخصوصا انواعی که مخصوص چشم هستند، به دیگران ندهید. علاوه بر این، هر شب قبل از خواب، آرایش را از روی صورتتان با موادی غیرمحرک بشویید.

3. مالیدن دست به چشم‌ها: گل‌مژه واگیردار نیست اما ممکن است از یک چشم به چشم دیگر سرایت کند. بنابراین زمانی که گل‌مژه دارید، حتما دستانتان را بشویید تا احتمال انتقال آلودگی به چشم دیگر کاهش یابد.

4. لنز: تا زمانی که گل‌مژه بهبود پیدا نکرده لنز را کنار بگذارید و از عینک استفاده کنید چون احتمال آلودگی لنز وجود دارد. قبل از استفاده مجدد، لنز را کامل بشویید.

پرسشی از متخصص پوست

دکتر مجتبی امیری، استادیار دانشگاه علوم‌پزشکی بقیه‌ا...

چرا گل‌مژه می‌زنیم؟
گل‌مژه در واقع عفونت ریشه مژه است. ترشح چربی از غدد سباسه که در ریشه مژه‌ها قرار دارد برای حرکت پلک و رطوبت‌رسانی به مژه ضروری است. وقتی میکروبی به لبه پلک می‌رسد، به سرعت وارد این غدد می‌شود و ایجاد گل‌مژه می‌کند. گل‌مژه جوش برجسته و قرمز رنگ و دردناکی است که لبه مژه‌ها ظاهر می‌شود و به مرور زرد و چرکی می‌شود و در نهایت بهبود می‌یابد. عامل میکروبی گل‌مژه استافیلوکوک است که مکان شایع وجود آن بینی است. کسانی که زیاد دست به بینی و بعد به پلک‌هایشان می‌زنند، خیلی راحت میکروب را از دست آلوده به چشم منتقل می‌کنند. خوشبختانه گل‌مژه خطری برای بینایی ندارد اما به هر حال باید عفونت را برطرف کرد. استفاده از کمپرس گرم یا شستشوی مکرر با شامپو بچه به کاهش علائم و بهبود سریع‌تر کمک می‌کند. در مواردی که عفونت شدید است، باید از آنتی‌بیوتیک خوراکی مصرف شود. افرادی که مدام گل‌مژه می‌زنند هم همزمان باید پمادهای چشمی استفاده کنند. وقتی گل‌مژه چرکی شد، هرگز نباید چرک آن را با فشار دادن تخلیه کرد زیرا باعث گسترش عفونت می‌شود. باید صبر کرد تا گل‌مژه برسد و ظرف یکی- دو هفته خود سر باز کند اما اگر خیلی دردناک است، باید پزشک در شرایط بی‌حسی آن را تخلیه کند. بعد از تخلیه چرک، گل‌مژه برطرف می‌شود.