رهايى چشم از تنبلى هاى ماندگار

بسيارى از بيمارى هاى شايع و مزمن، از دوران كودكى آغاز مى شود و در همين دوران است كه مى توان آنها را درمان و يا از آنها پيشگيرى كرد. تنبلى چشم يكى از پديده هايى است كه در ايران حدود يك ميليون نفر دچار آن هستند. با كنترل ديد چشم كودكان در سنين خردسالى مى توان از تشديد تنبلى چشم، جلوگيرى و اين بيمارى را كنترل و درمان كرد.
مركز درمان تنبلى چشم اطفال به تازگى در بيمارستان كوثر شيراز افتتاح شده است. در اين مركز سعى مى شود با استفاده از روش هاى نوين و مؤثر، اين اختلال ديد چشم تحت درمان قرار گيرد. در باره بيمارى تنبلى چشم و شيوه هاى درمان آن با دكتر عليرضا غفاريه، جراح و متخصص چشم و عضو آكادمى چشم پزشكان امريكا، به گفت وگو نشسته ايم.

تنبلى چشم چيست
يكى از اختلالات شايع بينايى، تنبلى چشم است كه به عنوان يكى از سه علت نابينايى و كم بينايى در دنيا حدود ۱۲۰ ميليون نفر به آن مبتلا هستند.

 چه عواملى باعث اين پديده مى شوند
رشد و تكامل بينايى از زمان جنينى شروع مى شود و بينايى تا سه سالگى به حداكثر رشد مى رسد. بنابراين هر عاملى كه باعث اشكال در ديد كودك شود، تكامل بينايى را مختل و متوقف كرده و موجب تنبلى چشم مى شود، سه دسته عامل در تنبلى چشم مؤثر است؛ دسته اول، اشكالات ساختارى چشم هستند مانند افتادگى پلك، آب مرواريد و يا لك روى قرنيه، دسته دوم عيوب انكسارى هستند كه شامل نزديك بينى، دوربينى و آستيگماتيسم است و بالاخره دسته سوم كه مربوط به انحراف چشم است كه در اين وضعيت از چشمى كه انحراف دارد تصاوير مبهمى به مغز مخابره مى شود، در نتيجه مغز ديگر پيام هاى آن چشم را در نظر نمى گيرد و فعاليت بينايى چشم دچار تنبلى مى شود چون فايده اى ندارد.
درمان اين سه دسته مشكلات بينايى با درمان تنبلى چشم مشترك است
اشكالات ساختارى چشم معمولاً با عمل جراحى برطرف مى شوند. در رابطه با عيوب انكسارى نيز استفاده از عينك مى تواند كارساز باشد. تنبلى چشم با توجه به عامل به وجود آورنده اش بايد تحت درمان قرار گيرد.

تنبلى چشم چگونه درمان مى شود
روش رايج درمان اين بيمارى بستن چشم سالم و استفاده از عينك طبى است. در اين شرايط چشم تنبل وادار به فعاليت مى شود تا تصوير صحيح ايجاد كند.

 اين درمان در چه سنى بايد انجام شود
بهترين زمان درمان تنبلى چشم، سن زير سه سالگى است. تا امروز عموماً گفته شده اين بيمارى حداكثر تا سن ۹ تا ۱۰ سالگى قابل درمان است.

روش هاى نوين نيز درمان را تا همين سن ميسر مى دانند
در روش متفاوتى كه بيش از ۳۰ سال است در مراكز چشم پزشكى روسيه و كشورهاى اروپاى شرقى به كار گرفته مى شود، علاوه بر تجويز عينك و بستن چشم تنبل، از سيستم هاى ديگرى نيز استفاده مى شود. در اين روش عصب چشم به كمك تحريكات مختلف الكترو مغناطيسى و تحريكات نورى و تصويرى، تحت تأثير قرار مى گيرد. علاوه بر اين كه توسط يك سرى تصاوير كامپيوترى و استفاده از عينك هاى مخصوص، چشم كودك فعال مى شود.

 سن درمان در اين روش تفاوتى دارد
اين روش دوره درمان۱۵-10 روزه اى دارد كه هر شش ماه يكبار تكرار مى شود و بايد بطور متوالى انجام شود. لازم است كه براى نتيجه بهتر و كامل تر كودك از سن چهار سالگى وارد سيستم درمانى شود كه تا ۱۴ سالگى ادامه دارد.

 اگر كودكى در سنين بالاتر تحت درمان قرار گيرد شانس بهبودى چقدر است
بين چهار تا ۱۴ سالگى احتمال درمان وجود دارد كه هرچه سن آغاز درمان بالاتر برود، سطح تأثير درمان نيز تا حدى پائين مى آيد.

 بالاتر از ۱۴ سالگى چطور
از آنجايى كه ديگر چشم و سيستم بينايى حداكثر رشد را پشت سر گذاشته است، در سنين بالا براى مبتلايان به تنبلى چشم عموماً كار خاصى نمى توان كرد.

اين درمان ها در سنين كودكى و نوجوانى انجام مى شوند. آيا بچه ها پذيراى اين درمان هاى دقيق هستند
در درمان تنبلى چشم لازم است چشم سالم كودك بسته باشد، در حالى كه بچه ها دوست ندارند چشمشان را ببندند و معمولاً شرايط درمان را رعايت نمى كنند اما در سيستمى كه ما به كار مى گيريم كودك چون بازى و تصاوير را دوست دارد، چشم سالمش را بسته نگه مى دارد و تصاوير را با چشم تنبل دنبال مى كند. بچه ها با اين روش كه نوعى فيزيوتراپى چشم است، دوست هستند و درمان، بطور فعال انجام مى شود.

ظرفيت بخش چشم بيمارستان كوثر براى انجام اين درمان چقدر است
در كل سال ما مى توانيم ۳۰۰ نفر را تحت درمان قرار دهيم. در شش ماه گذشته مركز درمان تنبلى چشم اطفال بطور آزمايشى مشغول درمان بيماران بوده و نتايج قابل قبولى هم به دست آورده است. هدف ما اين است كه همكاران ما در نقاط مختلف كشور از اين روش الگو بردارى و به آن عمل كنند. اين بيمارستان به تنهايى ظرفيت پذيرش بيماران از تمام كشور را ندارد و چنين هدفى را نيز دنبال نمى كند.

 از اين روش همه افراد مى توانند استفاده كنند
بله، اين روش بى خطر است و عوارض جانبى ندارد. تنها در مورد كودكان عقب مانده و كودكانى كه سابقه تشنج مغزى دارند، نبايد از اين روش استفاده كرد.

 براى پيشگيرى از تنبلى چشم چه بايد كرد
پيشگيرى اى كه از والدين بر مى آيد اين است كه كودك را نزد پزشك ببرند تا تنبلى احتمالى چشم به موقع تشخيص داده شود.

در چه سنينى بايد كودك را براى معاينه نزد پزشك برد
در سنين پيش از دبستان، در سه ماهگى، سه سالگى و در فاصله پنج تا شش سالگى، سه بار بايد براى معاينه چشم كودك به پزشك مراجعه كرد.

 آيا تعداد كودكان مبتلا به اين بيمارى افزايش يافته است
بهتر است بگوييم تشخيص تنبلى چشم و توجه به آن بيشتر شده است. در مورد بيمارى هاى كودكان بايد وقت بيشترى گذاشت و روش ها و سيستم هاى درمانى بهترى در نظر گرفت.

 

 

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ

www.seemorgh.com/health

منبع: بازیاب