البته نباید فراموش كنیم كه باورهای نادرست همیشه و درباره همه موضوعات وجود داشته و دارد، اما وقتی این اشتباهات به سلامت نوزاد و مادر مربوط می‌شود، نباید نسبت به آن سكوت كرد و بی‌تفاوت ماند بنابراین باید با شناخت باورهای غلط و آگاهی از واقعیت‌های تغذیه نوزاد، بیشتر و بهتر از شیر مادر استفاده شود.
دكتر نسترن خسروی، فوق‌تخصص نوزادان می‌گوید: یكی از باورهای نادرست درباره آغوز است؛ برخی تصور می‌كنند بهتر است آغوز دور ریخته شود، چراكه آن را عاملی برای زردی نوزاد می‌دانند؛ در حالی كه باید بدانید آغوز نه‌تنها موجب زردی نمی‌شود، بلكه بهترین شیوه برای كاهش زردی نوزادان، تغذیه با آغوز است.
علاوه بر این، آغوز بسیار مغذی بوده و مصرف آن برای كودكان بسیار مفید است و می‌تواند از آنها در برابر بیماری‌های گوناگون محافظت كند.
گروهی هم تصور می‌كنند اگر شیر در سینه‌های مادر باقی بماند، فاسد می‌شود. این پزشك متخصص ضمن اشتباه دانستن چنین طرز فكری توضیح می‌دهد: تخلیه نشدن شیر باعث كاهش تولید شیر شده و همچنین موجب بروز احتقان (گرفتگی غدد شیرساز) می‌شود بنابراین اگر به هر دلیلی كودك نتواند شیر مادر را مصرف كند، بهتر است مادر شیرش را بدوشد.
خانم‌ها نگران تغییر شكل سینه‌ها نباشند
خیلی از مادرهای جوان نگران تغییر ظاهرشان هستند و تصور می‌كنند اگر به نوزاد شیر ندهند، وضع بهتری خواهند داشت.
دكتر خسروی در این زمینه یادآور می‌شود: در دوران بارداری، سینه‌ها بزرگ‌تر شده و تغییر شكل می‌دهد. بنابراین به یاد داشته باشید قبل از شیردهی، تغییر شكل سینه‌ها رخ داده و شیردادن عامل تغییر نیست.
به گفته وی، در دوران بارداری مقداری چربی اضافه در بدن مادر ذخیره می‌شود و هنگامی كه پس از تولد نوزاد، مادر شروع به شیردهی كند، این چربی‌های ذخیره، مصرف خواهد شد و این كار حتی می‌تواند به تناسب اندام مادر كمك كند.
شیر شما هم خوب است
خیلی از خانم‌ها می‌گویند ما خانوادگی نمی‌توانیم به بچه‌ها شیر بدهیم و به صورت ارثی با این مساله روبه‌رو هستیم؛ در حالی كه این هم باور اشتباهی است كه دكتر خسروی در مورد آن می‌گوید: بیشتر مادران براحتی می‌توانند به نوزاد شیر بدهند و این مساله فقط به دفعات شیرخوردن و تقاضای شیرخوار بستگی دارد؛ در واقع مكیدن مكرر سینه توسط شیرخوار باعث زیاد شدن شیر می‌شود و آشامیدن مقدار زیاد مایعات تاثیری در این مورد ندارد. همچنین آرامش مادر و نداشتن استرس نیز عامل مهمی است كه می‌تواند در افزایش شیر موثر باشد.
دكتر خسروی با تاكید بر این‌كه نباید رنگ و غلظت شیر مادر را با سایر شیرها مقایسه كرد، خاطرنشان می‌كند: بعضی از خانم‌ها می‌گویند شیرشان آبكی و رقیق است، در حالی كه تركیب شیر در ابتدا و انتهای هر وعده شیردهی متفاوت است و تغییر می‌كند؛ در ابتدای شیردهی، شیر حاوی مقدار زیادی املاح و پروتئین است و آبكی به نظر می‌رسد و در انتها شیر مادر چربی بیشتری دارد و به همین دلیل كودك را سیر می‌كند بنابراین توصیه می‌شود كودك در هر وعده از یك سینه و برای مدت بیشتری شیر بنوشد تا هم از قسمت اول شیر استفاده كند و هم از قسمت چرب.
وی می‌افزاید: شیردهی ارتباطی به اندازه سینه ندارد و در اثر مكیدن‌های مكرر سینه توسط شیرخوار و ترشح هورمون پرولاكتین تولید شیر بیشتر می‌شود. علاوه بر این، مادرانی كه بچه‌های دوقلو دارند فكر می‌كنند شیرشان كافی نیست، ولی باید بدانید مادران بچه‌های سه قلو هم می‌توانند به آنها شیر بدهند و مشكلی ندارند.
به گفته وی، روابط جنسی و عادت ماهانه هم تاثیری بر شیر مادر ندارد و تنها ممكن است در دوران عادت ماهانه شیر كمی شورتر شود.
از همان ابتدا به نوزاد شیر بدهید
دكتر خسروی با اشاره به خانم‌هایی كه چند روز پس از تولد نوزاد با تصور كم‌شدن شیرشان، به او شیر نمی‌‌دهند تا وضع بهتر شود، می‌گوید: فراموش نكنید هرقدر شروع تغذیه با شیر مادر تاخیر داشته باشد، جریان شیر هم دیرتر اتفاق می‌افتد. به همین دلیل توصیه می‌شود ظرف 30 دقیقه اول پس از تولد، نوزاد با شیر مادر تغذیه كند.
همچنین وقتی شیرخوار در طول شب بیدار می‌شود یا زود به زود گریه می‌كند، اطرافیان می‌گویند حتما گرسنه است و شیر مادر سیرش نمی‌كند. اما آیا واقعا گریه‌های نوزاد نشانه گرسنگی و ناكافی بودن شیر مادرش است؟
این فوق‌تخصص نوزادان در پاسخ به این سوال می‌گوید: چون شیر مادر براحتی قابل هضم است و پروتئین آن با پروتئین شیر گاو تفاوت دارد، زودتر هضم شده و در نتیجه معده شیرخوار خیلی سریع‌تر تخلیه می‌شود و او احساس گرسنگی می‌كند.
دكتر خسروی به مادرانی كه فرزندشان بیمار است نیز توصیه می‌كند: تصور نكنید هنگام بروز بیماری‌هایی مانند اسهال، تب و... تغذیه با شیر مادر باید قطع شود. در واقع تغذیه با شیر مادر به بهبود شیرخوار كمك كرده و همچنین آب از دست رفته بدن را جبران می‌كند.
به گفته وی، مادرها تصور می‌كنند هنگامی كه شیرخواران زیر شش ماه در هوای گرم قرار می‌گیرند، حتما باید آب بیاشامند، در صورتی كه این كودكان به هیچ‌وجه به آب اضافه نیاز ندارند و به غیر از شیر مادر و قطره‌های ویتامینی لازم نیست چیز دیگری مصرف كنند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران با تاكید بر این‌كه تماس شیرخوار با بدن مادر می‌تواند نیاز به مهر و محبت را برطرف كرده و با شنیدن صدای قلب مادر كودك احساس آرامش و امنیت می‌كند، می‌گوید: نباید با تصور این‌كه ممكن است نوزاد بغلی شود، این محبت را از كودك دریغ كنید.
شیر دادن برنامه نمی‌خواهد
خیلی‌ها فكر می‌كنند باید سر ساعت خاصی به نوزاد شیر بدهند و در این مورد برنامه‌ای دقیق داشته باشند؛ در حالی كه متخصصان می‌گویند كودكی كه از شیر مادر استفاده می‌كند اصلا نباید در زمانی خاص و با فاصله معین، شیر بنوشد و هر وقت نیاز داشت، مادر باید به او شیر بدهد.
دكتر خسروی به مادرانی كه می‌خواهند به كودكشان شیر بدهند، توصیه می‌كند: لازم نیست قبل از هر مرتبه شیردادن به نوزاد سینه‌ها با صابون شسته شود و اگر فقط یك‌بار در روز سینه‌ها را با آب بشویید، كافی است. چون استفاده مكرر از صابون می‌تواند موجب تحریك و ترك خوردن سینه شود.
به گفته وی، در صورتی كه شیر مادر قطع شده باشد، نباید تصور كنید كه شیردهی دیگر ممكن نیست؛ در واقع تولید شیر جریانی عصبی ـ هورمونی است كه می‌تواند برگشت‌پذیر باشد و در اثر مكیدن مكرر شیرخوار، لمس و نگاه كردن به او امكان دوباره شیردادن وجود دارد.
مادران شاغل هم می‌توانند به كودك شیر بدهند
مادران شاغل همیشه نگران تغذیه فرزندشان هستند و نمی‌دانند چطور باید به او شیر بدهند.
دكتر خسروی ضمن تاكید بر این‌كه شیردوشیده شده را می‌توان حدود چهار تا هشت ساعت در دمای اتاق و تا 48 ساعت در یخچال نگهداری كرد، می‌گوید: در ماه‌های اول باید سعی كنید كنار شیرخوار بمانید و كار كردن خارج از خانه را دیرتر آغاز كنید. همچنین باید یكی دو ماه قبل از برگشتن به محل كار، ذخیره مناسبی از شیر در فریزر فراهم كنید. در محل كار هم هر سه تا چهار ساعت باید شیر را دوشیده، در یخچال بگذارید و آن را روی یخ به خانه برگرداند تا روز بعد به كودك داده شود. چنانچه مقدار شیر كافی نبود، می‌توان با استفاده از فنجان، قاشق یا استكان از ذخیره داخل فریزر به نوزاد شیر داد.
ده توصیه بهداشت غذای كودك
تغذیه کودکان بعد از یکسالگی
مقوی و مغذی سازی غذای كودك
تغذیه مناسب برای کودکان
بد غذایی در كودك نوپا: علل و روشهای مقابله