نسخه تبخال را بپیچید

 

چند نوع ویروس هرپس سیمپلكس وجود دارد؟

دو نوع ویروس تبخال 1 و 2 وجود دارد. ویروس نوع اول ایجاد تبخال لب می‌كند و بیشتر مردم در كودكی و نوزادی به این بیماری مبتلا می‌شوند. این بیماری عموماً در تماس نزدیك با افراد خانواده یا دوستانی كه حامل ویروس هستند از طریق بوسیدن و یا استفاده از قاشق و حوله منتقل می‌شود. زخم‌ها معمولاً مدت كوتاهی پس از تماس در نواحی لب‌ها، دهان، بینی، چانه یا گونه‌ها به وجود می‌آیند. عفونت اولیه تبخال ممكن است هیچ علامتی نداشته باشد ولی گاهی بیمار به علت عوارض بیماری احتیاج به اقدامات درمانی پیدا می‌كند.

نوع دوم ویروس، ایجاد تبخال تناسلی می‌كند و معمولاً پس از تماس جنسی با شخص آلوده، فرد دچار عفونت نوع دوم می‌شود هر دو نوع ویروس ممكن است به دنبال لمس محل مبتلا و سپس لمس محل سالم، توسط خود بیمار به سایر نقاط سالم بدن نیز منتقل شوند.

 

تبخال نوع یك

عفونت‌های تبخال نوع یك، به صورت تاول‌های ظریف و حاوی مایع شفاف، اغلب در صورت به وجود می‌آیند. به ندرت ممكن است عفونت‌های نوع یك، در ناحیه تناسلی هم دیده شوند. عفونت نوع اول همچنین ممكن است بر روی سایر زخم‌های پوست نیز ایجاد شود. پرستاران، پزشكان، دندانپزشكان و سایر پرسنل بهداشتی گاهی مبتلا به زخم‌های تبخالی می‌شوند كه ناشی از ورود ویروس از محل زخم‌های روی پوست انگشتان‌شان به دنبال معاینه بیماران، می‌باشد.

تبخال دارای دو نوع عفونت اولیه و راجعه است. گرچه بیشتر مردم وقتی با ویروس مواجه شوند، مبتلا به عفونت می‌گردند، ولی فقط 10 درصد از آن‌ها، در همان زمان علائم بیماری را نشان می‌دهند. زخم‌های عفونت اولیه 20-2 روز پس از تماس با فرد آلوده ایجاد شده و در عرض 10-7 روز بهبود می‌یابند. تعداد تاول‌ها ممكن است یك عدد یا مجموعه‌ای از چندین تاول باشد. قبل از این كه تاول‌ها پیدا شوند ممكن است پوست دچار خارش یا سوزش شود. تاول‌ها ممكن است در اثر ضربه پاره شده و مایع داخل آن‌ها به بیرون تراوش كرده و دَلَمه ببندد. به تدریج دلمه‌ها خشك شده می‌افتند و از زیر آن‌ها پوست قرمز در حال ترمیم پیدا می‌شود. زخم‌های ناشی از عفونت اولیه كاملاً ترمیم شده و به ندرت اثری از خود باقی می‌گذارند. با این‌حال، ویروس ایجاد كننده بیماری به سلول‌های عصبی منتقل شده و به صورت خفته تا آخر عمر در آنجا باقی می‌ماند.

خیلی از مردم دچار عود مجدد بیماری نمی‌شوند، اما بسیاری نیز عود مجدد را در همان محل زخم اولیه یا نزدیك به آن تجربه می‌كنند. اگرچه عفونت‌های راجعه ممكن است كوتاه‌مدت یا طولانی باشند، ولی معمولاً خفیف‌تر از عفونت اولیه بروز می‌كنند. عوامل متعددی از قبیل تب، تابش آفتاب و عادت ماهیانه در خانم‌ها، می‌توانند باعث عود مجدد تبخال شوند، اما زمان عود در بسیاری از بیماران غیرقابل پیش‌بینی بوده و عامل مشخصی برای آن یافت نمی‌شود.

 
تبخال نوع دو

عفونت‌های تبخالی نوع دوم معمولاً 20 - 2 روز بعد از تماس با شخص آلوده باعث پیدایش زخم‌هایی بر روی باسن، آلت مردان، واژن و گردن رحم می‌شوند. تماس جنسی شایع‌ترین راه ابتلا به عفونت است. عفونت‌های اولیه و راجعه هر دو می‌توانند ایجاد مشكلاتی از قبیل زخم‌های دردناك یا خارش دار، تب، درد عضلانی و احساس سوزش شدید در هنگام ادرار كردن كنند. تبخال نوع دوم در جاهایی غیر از نواحی تناسلی هم ممكن است ایجاد شود ولی معمولاً پایین‌تر از كمر را مبتلا می‌كند. همانند عفونت نوع اول، محل و زمان عود در افراد مختلف متفاوت است. عفونت اولیه می‌تواند آنچنان خفیف باشد كه خود شخص متوجه نشود، اما سال‌ها بعد عود رخ می‌دهد. ممكن است عفونت اولیه اشتباه تشخیص داده شده و به حدس و گمان‌های نادرست در مورد منشاء عفونت منتهی گردد. پس از عفونت اولیه، ویروس به سلول‌های عصبی می‌رود و در آنجا باقی می‌ماند تا زمانی كه توسط عاملی مثل عادت ماهیانه، تب، ضعف بدنی، بیماری، استرس و یا هر علت دیگر عود كند. درد و سوزش غیرطبیعی پوست ممكن است یك تا چند روز قبل از بروز عفونت‌های اولیه یا راجعه وجود داشته باشد.

عفونت‌های تبخالی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟

 

معمولا چون علائم بیماری تبخال بسیار مشخص و منحصر به فرد هستند، آزمایش تشخیصی برای این بیماری لازم نیست. اما در صورتیكه تشخیص قطعی نباشد، مثلاً در موارد زخم ناحیه تناسلی یا گردن رحم، می‌توان از ناحیه مبتلا نمونه برداری كرده و جهت كشت به آزمایشگاه فرستاد. سایر روش‌های تشخیصی ارزشمند شامل بررسی نمونه‌های بافتی در زیر میكروسكوپ و آزمایش خون به منظور شناسائی پادتن‌ها می‌باشند. بعضی آزمایش‌ها فقط در مراحل اولیه بیماری مفید هستند و گاهی بیش از یك آزمایش برای تایید بیماری لازم است. تبخال تناسلی ممكن است با سایر بیماری‌ها از جمله سیفلیس اشتباه شود. تعداد كمی از زنان مبتلا به تبخال تناسلی از ابتلای خود مطلع نیستند، زیرا تبخال در گردن رحم ایجاد شده و چون گردن رحم حس درد ندارد، متوجه بیماری نمی‌شوند.

 

عفونت‌های تبخالی چگونه درمان می‌شوند؟

هیچ واكسنی برای جلوگیری از بیماری وجود ندارد. اما داروهای ضدویروس خوراكی مثل آسیكلویر و داروهای مشابه آن به خوبی عفونت‌های تبخالی را درمان می‌كنند. این داروها را می‌توان به منظور مقابله با یك حمله حاد بیماری و هم برای جلوگیری از عود تبخال به كار برد. مقادیر كم دارو ممكن است در كاهش دفعات حمله تبخال در بیماران مبتلا به عود مكرر مفید باشد.

 

چگونه از انتقال بیماری جلوگیری كنیم؟

 

سالانه حدود صدها هزار نفر به تبخال مبتلا می‌شوند. جلوگیری از این بیماری حتی قبل از شروع علائم ایجاد كننده سرایت بسیار اهمیت دارد. احساس سوزش، خارش، یا درد در ناحیه‌ای از بدن كه قبلاً مبتلا به تبخال بوده، ممكن است علامت عود تبخال باشد. لذا از تماس آن قسمت از بدن با سایر افراد باید اجتناب شود.

 در افراد مبتلا به تبخال تناسلی برای پیشگیری از انتقال بیماری، شخص باید از رابطه جنسی در زمان عود علائم خودداری كند. استفاده از كاندوم در پیشگیری از سرایت بیماری به همسر می‌تواند بسیار مفید باشد. تبخال نه تنها زمانی كه هیچ زخمی هنوز به وجود نیامده، قابل سرایت است، بلكه بیشتر عفونت‌های تبخالی در این زمان منتقل می‌شوند. هم اكنون تخمین زده می‌شود كه بیش از 80 درصد عفونت‌های تبخال تناسلی زمانی منتقل می‌شوند كه هیچ گونه علائم مشخصی بر روی پوست وجود ندارد. سال‌هاست كه بیماران می‌دانند اگر در زمانی كه تبخال دارند كسی را ببوسند یا رابطه جنسی داشته باشند، می‌توانند او را مبتلا به تبخال كنند. علی رغم این آگاهی، افزایش 30 درصد در شیوع عفونت‌های تبخالی در دو دهه اخیر گزارش شده است. این افزایش به دلیل وجود ویروس در پوست در غیاب هر گونه ضایعه و احتمال انتقال آن در این شرایط بالینی بوده است.

 اخیراً ثابت شده افرادی كه هیچ گونه سابقه حمله تبخال نداشته‌اند ولی در آزمایش خون آن‌ها آنتی بادی‌های ضدویروس تبخال وجود دارد، می‌توانند ویروس را از لب‌ها یا پوست خود اشاعه دهند. بیمارانی كه داروی آسیكلویر را به طور مرتب و طولانی مصرف می‌كنند، ویروس‌های كمتری اشاعه می‌دهند. بنابراین منطقی به نظر می‌رسد كه استفاده روزانه از یكی از این داروها شانس انتقال بیماری از شخصی به شخص دیگر را كاهش بدهد اما این مطلب هنوز به اثبات نرسیده است.

 

 

تبخال چشمی

 

ویروس تبخال می‌تواند چشم را مبتلا كرده و ایجاد زخم قرنیه نماید. درد، حساسیت به نور، قی كردن چشم و احساس وجود شن یا جسم خارجی در چشم از علائم این بیماری است و در صورت عدم درمان مناسب و سریع ممكن است منجر به آسیب دائمی چشم شود. خوشبختانه داروهایی در دسترس هستند كه كاملاً در كنترل عفونت موثرند و از زخمی شدن قرنیه جلوگیری می‌كنند. هر بیماری كه احتمال ابتلا به عفونت چشمی تبخالی را در مورد خود می‌دهد، باید بلافاصله توسط چشم پزشك معاینه شود.

 
عفونت‌های تبخالی در حاملگی

مادر باردار مبتلا به عفونت تبخال تناسلی می‌تواند در هنگام زایمان طبیعی، ویروس را به نوزاد منتقل كند. اگر تولد طفل همزمان با اولین حمله تبخال تناسلی باشد آسیب شدیدی ممكن است به طفل برسد. زنانی كه از ابتلای خود به تبخال تناسلی آگاهی دارند یا فكر می‌كنند كه ممكن است به آن مبتلا باشند، برای حفاظت از نوزاد باید این موضوع را با پزشك زنان در میان بگذارند. در صورت ابتلا همسر به تبخال تناسلی زن باردار بایستی از تماس جنسی با او (به ویژه در اواخر حاملگی) خودداری كند. در غیر اینصورت استفاده از كاندوم لازم است. نوزادان ممكن است به دنبال تماس با ویروس، به عفونت‌های غیرتناسلی نیز مبتلا شوند.

 اگر مادر یا پرستار كودك، مبتلا به ضایعات فعال بر روی لب‌ها یا دست‌ها باشند، نوزاد ممكن است آلوده شود. افراد خانواده یا دوستانی كه دچار عفونت‌های تبخالی فعال هستند نباید با نوزاد تماس داشته باشند. هیچگونه مراقبت خاصی برای زنانی كه در زمان زایمان مبتلا به تبخال غیرفعال (تناسلی یا غیرتناسلی) هستند ضرورت ندارد. از آنجا كه عفونت مادر فعال نیست نوزاد نیز در معرض خطر قرار نمی‌گیرد.

 

عفونت تبخالی در بیماران بسیار ناتوان

عفونت تبخالی در كسانی كه مبتلا به سرطان هستند، یا عضو پیوندی دارند یا مبتلا به بیماری وخیمی می‌باشند، می‌تواند كشنده باشد، زیرا سیستم ایمنی بدن آنان در مقابل عفونت كارایی كافی ندارد.

 

آیا تبخال ریشه كن می‌شود؟

در حال حاضر درمان قطعی شناخته شده‌ای برای تبخال وجود ندارد و هیچ داروئی نتوانسته است ویروس را در ریشه‌های عصبی مبتلا از بین ببرد، ولی تلاش برای تهیه داروئی كه تعداد و شدت حملات تبخال و یا خطر گسترش عفونت‌های بدون علامت ویروس را كاهش دهد، ادامه دارد.