امان از دل دردهای کودکانه!

وقتی كودكی تب می‌كند و دستگاه گوارش‌ او نیز كار نمی‌كند، اولین حدس درباره این مشكل بنا برتشخیص مادرها و مادربزرگ‌ها، رودل‌كردن است؛ البته گاهی نیز كودك به دنبال مصرف غذای سنگین و چرب دچار دل‌درد‌های مكرر می‌شود كه ممكن است همراه با ترش‌كردن نیز باشد.

اما مسأله اینجاست كه تشخیص رودل‌كردن در ظاهر ساده به نظر می‌رسد؛ یعنی در برخی موارد چنین تشخیص‌های تجربی درباره آن درست نیست و مانع از توجه والدین به احتمال بروز دیگر بیماری‌ها می‌شود، به‌طوری كه دكتر فریبا شیروانی، فوق‌تخصص بیماری های اطفال می‌گوید: رودل‌كردن كودك می‌تواند نشانه‌ای از برخی بیماری‌ها یا از عوارض مصرف برخی داروها باشد؛ یعنی ممكن است كم كاری تیروئید باعث یبوست و دل‌درد شود.

وی تاكید می‌كند: بسیاری دیگر از بیماری‌های گوارشی و غیرگوارشی نیز می‌تواند با علائم دل‌دردهای مكرر و مزمن خود را نشان دهد. در این موارد گرفتن شرح حال صحیح و معاینه دقیق و بررسی‌های آزمایشگاهی، آندوسكوپی و حتی بیوپسی (نمونه‌گیری از بافت) می‌تواند به تشخیص درست كمك كند.

دل دردهای همراه با استفراغ

متخصصان گوارش تاكید می‌كنند كه بیماری‌های دیگری نیز چه در كودكان و چه در بزرگسالان باعث دل‌درد می‌شود كه می‌تواند شامل سندرم روده تحریك‌پذیر، زخم‌معده و اثنی‌عشر به دنبال عفونت معده و مسمومیت‌های غذایی باشد.

برخی از بیماری‌های مهم مانند سوراخ‌شدن یا پیچ‌خوردگی روده نیز در ابتدا با درد همراهند؛ بنابراین در صورت شدید بودن درد شكم و همراهی آن با استفراغ، كاهش فشار‌خون و رنگ‌پریدگی كودك نیاز به آزمایش‌ها و پیگیری جدی وجود دارد.

رودل‌كردن همیشه ناشی از پرخوری نیست

اگر كودك نتواند غذای خورده شده را هضم كند با دردهای نه‌چندان شدید شكم و اختلال در اجابت مزاج همراه است، یعنی دچار رودل شده است؛ اما دكتر شیروانی توضیح می‌دهد كه خوردن غذاهای سنگین با مقدار زیاد یا مصرف چند نوع ماده غذایی با هم یا رعایت‌نكردن نظم در غذا‌خوردن می‌تواند باعث این حالت شود؛ ولی پرخوری عاملی است كه احتمال رودل را زیاد می‌كند.

دكتر شیروانی در پاسخ به این پرسش كه اگر مشكل كودك فقط ناشی از پرخوری باشد، بعد از چه مدتی برطرف می‌شود، می‌گوید: این امر بستگی به نوع و مقدار غذای خورده شده و سن كودك و عادات اجابت مزاج او دارد؛ ولی این زمان به هرحال نباید بیش از 24 تا 48 ساعت به طول انجامد؛ مگر آن‌كه همراه با التهاب معده و روده باشد یا كودك سابقه زخم‌معده داشته باشد.

درمان خانگی كودك با عرقیجات گیاهی

اما آیا درمان رودل یا نفخ در كودك با استفاده از عرقیجات گیاهی و دقیق‌تر بگوییم «عرق نعناع» روشی درست و مورد تائید متخصصان اطفال است؟ دكتر شیروانی چنین پاسخ می‌دهد: تمام گیاهانی كه رایحه دارند مثل نعناع، گشنیز، زیره و بادرنجبویه، محرك معده و موثرترین داروهای گیاهی برای درمان سوءهاضمه هستند.

این داروها كه برای رفع اسپاسم یا گرفتگی ماهیچه استفاده می‌شوند، به صورت قطره در تمام داروخانه‌ های معتبر وجود دارند و بدون نسخه می‌توان آنها را تهیه كرد.این داروها را از دوران نوزادی تا بزرگسالی می‌توان به كودك داد، اما میزان مصرف آنها باید براساس میزان توصیه شده باشد.

همچنین می‌توان از برخی داروهای ضدیبوست گیاهی استفاده كرد. این داروها برای كودكان زیر ده سال به شكل روغن‌های گیاهی مثل بادام و زیتون است. بارهنگ یا اسفرزه كه امروزه قرص، كپسول و پودر آنها هم وجود دارد و شربت انجیر كه قدرت متوسط تا پایین‌تری دارد، برای بچه‌ها مناسب است.

شیر خشت و ترنجبین هم برای درمان یبوست به‌كار می‌روند و چون ضرری ندارند و خیلی قوی نیستند، می‌توانند به عنوان مسهل ضعیف به‌كار برده شوند.دكتر شیروانی می‌افزاید: مصرف زیاد هر ماده غذایی ممكن است با اختلال گوارشی همراه باشد و اگر كودك تكه‌های بزرگ سیب یا خیار را با پوست بخورد، ممكن است ناراحت‌كننده باشد.

مصرف انواع غذاها در یك وعده، ممنوع

واقعیت آن است كه حجم غذا هم در ایجاد رودل موثر است. به خصوص متخصصان اطفال تاكید می‌كنند، كودكی كه روده تحریك‌پذیر دارد، نباید انواع غذاها را در یك وعده بخورد؛ یعنی والدین باید به فرزندشان یاد دهند تنوع غذا در سفره برای احترام به ذائقه‌های مختلف است و لازم نیست از تمام خوراكی‌ها بخورند. والدین خودشان هم باید این الگوی تغذیه‌ای را رعایت كنند. مصرف انواع غذاها در یك وعده باعث كشش خون به معده می‌شود و در نتیجه فرد احساس خمودگی، خستگی و كم‌حوصلگی می‌كند.

نكته مهم‌تر آن است كه كودكانی كه زیاد رودل می‌كنند باید انواع كاكائو، قهوه، چای پررنگ، نوشابه، غذاهای كنسروی، غذاهای تند، ترش و چرب را كمتر مصرف كنند. غذاهای مختلف در یك زمان به مقدار زیاد نخورند و زمان مناسب را برای خوردن غذا رعایت كنند.

فست‌فود نیز به علت داشتن چربی زیاد با سرعت كمتری هضم می‌شود و مدت بیشتری در معده باقی می‌ماند به همین علت خوردن مقدار زیاد آنها همراه با نوشابه‌های گازدار كه محرك معده است به ایجاد رودل كمك می‌كند.