شمال می‌روید؟ مراقب دراکولا باشید!

شمال کشور یعنی استان‏های مازندران و گیلان، خاستگاه و محل زندگی حشره‏ای کوچک اما ترسناک با نام‌های مختلف محلی همچون شب‏سوز، تله‏گز، چی‏سوزان و بالاخره دراکولاست که در فصل تابستان و زمان برداشت محصول برنج گاهی آنچنان رعب و وحشتی ایجاد می‏کنند که در بسیاری از موارد خواب آسوده و شیرین را بر بدن‏های خسته بسیاری از کشاورزان، ساکنان و مسافران شمال کشور تلخ و ناگوار و پس از آسیب پوستی، بسیاری از فعالیت‏های روزانه آنان را با مشکل جدی مواجه می‏کند. دراکولا، حشره مشهوری که در سال‏های اخیر نام آن را بیشتر می‌شنویم فقط اندکی بزرگ‏تر از مورچه قرمز و به رنگ قرمز و قهوه‌ای است و بیشتر در شالیزارها، علفزارها و ساختمان‏های مرطوب دیده می‌شود.

دراکولا در شب به سوی نور و روشنایی جلب می‌شود و به ‏راحتی در سقف و دیوار اتاق قابل‌مشاهده است. در چنین شرایطی پیشنهاد می‏شود با جاروبرقی، دستکش مخصوص یا حشره‏ کش آن را شکار و از تماس مسقیم دست‏هایتان با آن خودداری کنید زیرا ممکن است دست‌هایتان آلوده شده و باعث انتقال ترشحات پشه به نقاط بسیار حساس بدن مانند اطراف چشم‏ها و صورت خود فرد و دیگران شود. متخصصان مركز تحقیقات پوست گیلان معتقدند این حشره كوچك و خطرناك كه بیشتر در گیلان زندگی می‏کند، با گرمای هوا و بالا رفتن میزان رطوبت تكثیر می‌شود. قدرت پرواز این حشره به قدری بالاست كه از فاصله 79 كیلومتری ساحل دریا به سوی نور كشتی جذب می‏شود.

دراکولا چگونه وارد عمل می ‏شود؟
هرچند راهكارهای ارائه‌شده از سوی پزشکان تاثیر بسیاری بر جلوگیری از گزش این حشره داشته است اما هنوز هم گردشگرانی كه به شمال می‌روند، از گزند دراکولا در امان نیستند. افزایش گرمای هوا و رطوبت نسبی، بهترین مکان و زمان برای حمله شبانه دراکولاست. این حشره اهداف خود را با پیگیری و رهیابی نور شبانه شناسایی می‏کند، با احساس و درک دما و بوی بدن انسان به آن نزدیک می‏شود و در قسمت‏های باز بدن یعنی صورت، گردن، دست و پا فرود می‏آید. جالب است بدانید این پشه نیش نمی‌زند بلکه آرام روی پوست حركت می‌کند و سم و زهر نه ‏چندان قوی خود را ترشح می‏کند. به همین دلیل هرگز شما متوجه گزش یا سوزش ناگهانی آن نمی‏شوید فقط ممکن است حرکت حشره را روی پوستتان احساس کنید.

این عقیده وجود دارد که 4 عامل در شدت ضایعه و آثار پوستی ناشی از نیش دراکولا موثر هستند:

1. میزان و غلظت سم تراوش شده از بدن حشره.
2. محل مورد حمله؛ مثلا پوست اطراف چشم حساس‌ترین محل و پوست کف دست و پا، مقاوم‏ترین قسمت‌های بدن به سم حشره هستند.
3. پوست‏های سفید، بدون مو و صاف مانند پوست کودکان و پوست‏های چرب و مرطوب مناسب‏ترین پوست‏ها برای گزش هستند.
4. قدرت دفاعی و ترمیم ‏پذیری پوست که عامل تاثیرگذار در مقابله با سم این حشره است.

راه‏های پیشگیری از تماس با دراکولا
برای كنترل حشره و جلوگیری از هجوم آن، اولین روش پیشگیری نصب توری و پشه ‏بند در محل خواب است. كاهش تعداد لامپ‏های روشن و كم كردن شدت نور، پاكسازی علف‏های هرز و دیگر گیاهان به ‏خصوص گیاهان پوسیده از محل نصب چادر و استفاده از حشره‏ كش برای سمپاشی روی چادر از دیگر روش‏های مبارزه با این حشره است. گردشگرانی كه در چادرهای خود اقامت و لباس‏های شسته شده خود را در فضای باز آویزان می‏كنند، باید هنگام جمع كردن لباس‏ها آنها را بتکانند و قبل از پوشیدن دقیقا بازرسی كنند تا حشره از طریق لباس با پوست تماس پیدا نکند.

هرگز دراکولا را روی پوستتان نکشید
عده‏ ای به محض احساس حرکت حشره روی بدنشان، آن را به شدت بر سطح پوست خود می‏فشارند و له می‏کنند اما این کار باعث تخلیه تمام ترشحات بدن حشره بر پوست و متعاقب آن آغاز صدمه‌های پوستی بیشتر و شدیدتر می‏شود؛ بهترین روش آن است که ابتدا با اطمینان از محل حشره، به کمک دیگران یا با کمک آینه، با دقت و بدون کشتن حشره، آرام آن را از بدن دور و هنگام انجام این کار آرامش خود را حفظ کنید. سپس محل احتمالی حرکت حشره را با آب و صابون بشویید.

عوارض پوستی تماس با دراکولا
با توجه به غلظت و میزان سم ترشح شده و میزان حساسیت فرد، عارضه گزش دراکولا از قرمزی‌ مختصر، سوزش و خارش تا تاول و عفونت پوست متغیر است. دوره بیماری نیز به شدت ضایعه و قدرت ترمیم ‏پذیری پوست بستگی دارد. عوارض شدید گزش دراکولا معمولا 24 ساعت پس از تماس آغاز می‏شود که قرمزی و احساس خارش است. پس از خارش، پوست موضع كنده می‌شود و علایمی ‌از سوختگی و عفونت موضعی با پوسته ‏های چسبنده به نام دلمه در پوست آسیب‌دیده آشکار خواهد شد. بیشترین نگرانی وقتی است که پوست اطراف چشم و حتی مخاط چشم از ترشحات سمی‌ این حشره آسیب ‌دیده باشند. در این صورت مصدوم باید به چشم پزشک مراجعه کند.

سمی كه از گزش دراکولا به بدن وارد می‏شود، باعث ابتلا به بیماری درماتیت (التهاب پوست) می‏شود. برای جلوگیری از این عارضه باید تا حد ممكن حشره را از روی عضو بدن بپرانید و اگر دست یا عضو دیگری آلوده شد، حتما آن را با آب و صابون بشویید.

درمان چیست؟
تاول‌ و التهاب ناشی از سم این حشره درمان خاصی ندارد و دوره حداکثر 10 روزه آن نیازمند درمان حمایتی در تخفیف خارش، سوزش و جلوگیری از عفونت احتمالی است. متخصصان پوست معتقدند چنانچه ترشح سم دراکولا در نواحی حساس بدن مانند دور چشم كه دارای چین و چروك و پوست نازك است اتفاق بیفتد، شدت و درد تاول‏ها بیشتر می‌شود بنابراین چین‏های پوستی باید به دقت شسته شود. درمان ضایعه پوستی با توجه به شدت ضایعه متفاوت است اما در صورت گزیده شدن به وسیله این پشه بهتر است اقدام‌های درمانی زیر را انجام دهید:

به‏طور مکرر یعنی حداقل بین 3 تا 5 بار محل را با آب و صابون خنثی بشویید.

الکل و هیچ ماده تحریک‌کننده‌ای روی محل تماس نزنید.

از زدن موادی مانند ماست، سیب‏ زمینی و مواد مشابه به محل گزش خودداری کنید.

اگر محل گزش قرمزی و خارش داشت، می‏توانید از یک پماد استرویید موضعی ضعیف مانند هیدروکورتیزون و تریامسینولون استفاده کنید.

اگر تاول یا عفونتی در محل ضایعه ایجاد شد، استفاده از محلول آنتی‏ سپتیک موضعی مانند محلول زینک ‏سولفات 1 درصد و پماد موپیروسین یا سیلور پیشنهاد می‏شود.

پس از درمان ممکن است رنگ پوست محل ترمیم تا مدتی تیره یا قهوه‏ای باشد اما نگران نباشید زیرا بعد از مدتی حتما برطرف می‏شود. با این حال می‏توان با نظر متخصص پوست از کرم‏های ضدلک موضعی مانند هیدروکینون به مقدار اندک استفاده کرد.