واردات جسد به ایران
گفت‌ و گو با دکتر امین رادمنش رئیس بانک نسوج سازمان پزشکی قانونی کشور؛ به بهانه انتشار یک خبر درباره واردات جسد به ایران

جسدهایی که در راهند...

در رشته‌های پیراپزشکی و پزشکی و حتی برخی از رشته‌های علوم پایه، یکی از ابزارهای لازم برای آموزش، کار روی جسد است. آن‌طور که مسوولان کشورمان بارها بیان کردند، نیاز دانشگاه‌ها به جسد تاکنون از طریق اجساد ایرانی تامین نشده و نیاز دانشگاه‌ها بسیار بیشتر از جسدهایی است که از سازمان پزشکی قانونی در اختیار آنها قرار می‌گیرد.

چندی پیش خبری از قول رئیس سازمان پزشکی قانونی کشور منتشر شد مبنی بر اینکه مذاکراتی انجام شده تا جسد از برخی کشورهای خارجی وارد شود. به گفته وی، در کشور ما بیشتر افراد تحصیلکرده و افرادی که در این زمینه توجیه شده‌اند، جسدشان را اهدا می‌کنند، درحالی که در بسیاری از کشورها تامین جسد از طریق اجساد همان کشور انجام می‌شود.

برای روشن شدن موضوع و چالش‌هایی که پیرامون ورود جسد به کشور پیش می‌آید، با دکتر امین رادمنش، رئیس بانک نسوج و واحد فراهم‌آوری بافت مرکز تحقیقات سازمان پزشکی قانونی کشور گفت‌وگو کرده‌ایم.

آقای دکتر! خبری که چندی پیش مبنی بر ورود جسد از کشورهای دیگر منتشر شده تا چه حد جدی است؟

نیازی که دانشگاه‌ها به اجساد دارند نسبت به تعداد جسدی که از سازمان پزشکی قانونی می‌گیرند، خیلی بیشتر است و ما برای جبران این کمبود وارد عمل شدیم. راه‌حل این است که فرهنگ‌سازی کنیم که جسدهای مورد نیاز از داخل کشور تامین شود و بخشی را هم از خارج از کشور وارد کنیم. به بیان دیگر، برای تامین جسد مورد نیاز دانشگاه‌ها دو راهکار بیشتر وجود ندارد؛ یکی اینکه نیازمان را از منابع داخلی و از طریق اهدای جسد، تامین کنیم، مثل کشورهای دیگر که این اتفاق می‌افتد و افرادی هستند که جسدشان را برای این کار اهدا می‌کنند. راه‌حل دیگر ورود جسد از کشورهای دیگر است که هر دوی این روش‌ها چالش‌های زیادی دارد.


اهدای جسد قطعا در کشور ما کار مشکلی است چون مردم خیلی راغب نیستند جسد عزیزانشان را در اختیار دانشگاه‌ها قرار دهند!

کاملا درست است. یک چالش عاطفی در این زمینه بین ما ایرانی‌ها وجود دارد و دوست داریم حتما جسد در محلی دفن شود و بستگان سر مزار بروند. علاوه بر این، چالش‌های فقهی هم وجود دارد، به گونه‌ای که برخی علما فتوا دادند، کار روی جسد مسلمان قباحت دارد و نباید انجام شود. ما در سازمان پزشکی قانونی در صدد هستیم روی این موانع کار ‌کنیم تا نظر بیشتر علما را برای کار روی جسد مسلمان بگیریم. البته برخی علما نیز خلاف این صحبت فتوا دارند. بنابراین ما داریم فرهنگ‌سازی می‌کنیم که افرادی که تمایل دارند جسدشان را اهدا کنند.


منظورتان از فرهنگ‌سازی چیست؟

ما یک بانک اطلاعاتی درست کردیم از افرادی که تمایل دارند جسدشان را اهدا کنند و سعی می‌کنیم موانع را برداریم. از طریق رسانه‌ها نیز در مورد اهدای جسد به مردم اطلاع‌رسانی می‌کنیم. البته در حال حاضر نیز از جسدهای اهدایی در دانشگاه‌ها استفاده می‌شود، ولی اقدامات ما برای این است که کار بدون مشکل و بحث پیش برود و در واقع ما راه را هموار می‌کنیم.


آیا اگر فردی رضایت داده باشد که جسدش را بعد از مرگ اهدا کند باز هم رضایت اولیای دم لازم است؟

همین ریزه‌کاری‌ هاست که می‌گویم باید حل شود چون از این نوع مباحث در مورد اهدای جسد زیاد مطرح می‌شود و باید همگی را رفع کنیم. برخی افراد از قشرهای مختلف اعلام آمادگی کردند که جسدشان را اهدا کنند و باید به آنها کمک کنیم.


آیا در نظر دارید برای فرهنگ‌سازی اهدای جسد مانند تیم اهدای عضو که در بیمارستان مستقر می‌شوند و افرادی که دچار مرگ مغزی می‌شوند را شناسایی می‌کنند، اقدام ‌کنید؟

بله، تقریبا شبیه همان روند اهدای عضو خواهد بود، به این صورت که افرادی که تمایل به اهدای جسدشان دارند، رضایتشان را به ما اعلام می‌کنند و رضایت‌نامه محضری به ما می‌دهند و این رضایت‌نامه پیش ما می‌ماند و زمانی که این افراد فوت کردند، اگر جسد قابل‌استفاده باشد به اینجا منتقل می‌شود و بعد از انجام روند فنی برای قابل استفاده بودن به دانشگاه‌ها تحویل می‌دهیم. جالب است بدانید خیلی از این افراد کارت اهدای عضو و اهدای بافت داشتند و به ما می‌گفتند اگر عضو یا بافت ما قابل‌استفاده نبود، از جسدمان استفاده کنید. من همین جا اعلام می‌کنم افرادی که جسدشان را اهدا می‌کنند انسان‌های بسیار بزرگی هستند و ما دست تک‌تک آنها را می‌بوسیم.


در مورد استفاده از جسدهای خارجی هم قطعا چالش‌های بزرگ‌تری وجود دارد. اقدامات شما در این زمینه در چه مرحله‌ای است؟

لازم است بگویم ترجیح ما این است که از جسد غیرمسلمان و خارجی استفاده کنیم، ولی همان‌طور که شما گفتید، موانع بزرگ‌تری در این زمینه وجود دارد چون برای ورود جسد قوانین مدنی وجود ندارد و برخی تعاملات و قراردادهای بین‌دولتی می‌خواهد. برای حمل جسد از کشورهای دیگر قوانین بین‌المللی اهمیت پیدا می‌کند و بحث عفونت و بیماری‌هایی که ممکن است از جسد منتقل شود نیز مهم است که به قرنطینه نیاز دارد. این موارد چالش‌های بزرگی هستند، ولی باید کارمان را برای رفع این چالش‌ها، آغاز کنیم. سازمان پزشکی قانونی از سر دلسوزی و اینکه همه دانشگاه‌ها از ما جسد را مطالبه می‌کنند، این کار را شروع کرده است.


آیا تاکنون موفق شده‌اید جسدی را وارد کشور کنید؟

نه، هنوز جسدی را به کشور نیاورده‌ایم.


آیا مشخص شده از چه کشورهایی قرار است، جسد وارد کشور شود؟

شرکت‌هایی در این زمینه فعالیت می‌کنند و ما از آنها حمایت می‌کنیم تا بتوانیم روند انتقال جسد به خوبی انجام شود، ولی هنوز مشخص نیست که از کدام کشور‌ها قرار است جسد وارد کشور شود.

کنار اقداماتی که برای تسهیل ورود جسد به کشور انجام خواهیم داد، از طریق رسانه‌ها نیز فرهنگ‌سازی می‌کنیم تا افرادی که تمایل دارند، بعد از مرگ جسدشان برای آموزش به دانشگاه‌ها فرستاده شود و این نیاز مبرم برطرف شود چون نبود جسد روی آموزش مستقیم پزشکان و دندان‌پزشکان و حتی دانشجویان علوم پایه و رشته‌های پیراپزشکی تاثیر می‌گذارد.


گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع:salamat.ir