بابونه و مقابله با دو سرطان شایع

استفاده از ترکیبات طبیعی در درمان بسیاری از بیماری‌ها روشی بوده است که انسان‌ها از گذشته‌های دور از آن بهره می‌بردند. حوزه بسیار بزرگی از علم شیمی بویژه بخشی از این علم که به تهیه داروها منتهی می‌شود، مدیون شناسایی ترکیبات شیمیایی داخل مواد طبیعی است. یکی از ترکیبات طبیعی پرطرفدار در مطالعات دارویی، گل‌های زیبای بابونه است.
بابونه گیاه ارزشمندی است که قرن ها در طب سنتی برای درمان بیماری های مختلف انسان ها مورد استفاده قرار می گیرد. از بابونه برای درمان اگزما، نقرس، سیاتیک، هموروئید، عفونت های مختلف باکتریایی پوست و تسکین دردهای روماتیسمی استفاده می شود. در کودکان، گل بابونه گاهی برای درمان تب مورد استفاده قرار می گیرد. اما بهتر است بدانیم بابونه خواص اعجاب انگیز دیگری نیز دارد. عصاره گل های بابونه سرشار از یک دسته مهم از آنتی اکسیدان ها به نام فلاونوئیدهاست. فلاونوئیدها رایج ترین گروه از فنل های گیاهی را تشکیل می دهد که به طور گسترده ای در سطح برخی گیاهان مانند گل های بابونه توزیع شده اند. سهم بزرگی از خاصیت ضد سرطانی آنتی اکسیدان ها به فلاونوئیدها مربوط است. در میان انواع سرطان، سرطان پروستات یکی از مرگ آورترین سرطان ها در مردان و سرطان دهانه رحم جزو شایع ترین سرطان های زنانه است. در سرطان پروستات معمولا علائم بالینی با تاخیر آغاز می شود و گاهی زمانی بیمار متوجه سرطان پروستات می شود که این بیماری بافت های دیگر را نیز درگیر کرده است. سرطان دهانه رحم نیز در مراحل اولیه تقریبا بدون علامت است و معمولا اولین علامت آن که پس از پیشرفت بیماری مشخص می شود، خونریزی های غیرطبیعی است.

ترکیبات شیمیایی فراوانی هستند که توانایی تخریب سلول های سرطانی را دارند، اما این ترکیبات سمیت بالایی دارد و سلول های سالم بدن را نیز از بین می برد. مسلما استفاده از این ترکیبات به عنوان دارو برای بیماران سرطانی نمی تواند کاربرد چندانی داشته باشد و در خصوص پیشگیری از سرطان نیز عملا استفاده از آن منتفی است. اما جالب است بدانیم یک دسته از ترکیبات شیمیایی که می توانند از سرطانی شدن پروستات در آقایان و از سرطان دهانه رحم در خانم ها جلوگیری کند و حتی سلول های سرطانی شده پروستات و دهانه رحم را از بین ببرد، فلاوونوئیدهای داخل عصاره گل های بابونه است.

فلاونوئیدهای داخل گل های بابونه ساختار شیمیایی خاصی دارد که سلول های سرطانی دهانه رحم و پروستات را مورد هدف قرار می دهد و سلول های سالم در مجاورت آنها تقریبا با مشکلی مواجه نمی شود. وقتی عصاره گل های بابونه در مجاورت سلول های سرطانی دهانه رحم قرار می گیرد، تعداد قابل توجهی از سلول های بیمار نابود می شود. در مورد سرطان پروستات نکته جالب توجه آن است که علاوه بر سلول های سرطانی شده بافت پروستات، سلول های سرطان پروستات که به بافت های مختلف مثل گره های لنفاوی فوق ترقوه، استخوان و مغز مهاجرت کرده و در آن بافت ها نیز توده های توموری ایجاد کرده اند، در مجاورت عصاره گل های بابونه مورد مطالعه قرار گرفت. در تمام سلول های مورد بررسی، میزان از بین رفتن سلول های سرطانی تحت درمان با فلاونوئیدهای داخل عصاره قابل توجه بوده است. بنابر این به نظر می رسد تقریبا تمام خانم ها و آقایانی که مصرف بابونه برای آنها مشکل ایجاد نمی کند، می توانند با گنجاندن یک فنجان چای بابونه در میان وعده های غذایی، از فلاونوئیدهای پرارزش آن بهره برده و از بروز سرطان پروستات و دهانه رحم جلوگیری کنند.

دکتر مهدیه انتظاری / استادیار شیمی آلی دانشگاه آزاد اسلامی