شایعات و ابهامات درباره خواص درمانی ماء الشعیر از دیدگاه طب سنتی
سال‌ها پیش كه هنوز پای اینترنت به خانه‌ها باز نشده بود، تعداد انگشت‌شماری از كتاب‌ها خواننده داشت و دست به دست می‌شد؛ ازجمله این كتاب‌ها، خواص گیاهان و میوه‌جات و - در یك كلام خوردنی‌ها- بود. برای مردم جالب بود بدانند هر لقمه‌ای كه به دهان می‌برند، چه اتفاق خوبی برای بدن‌شان می‌افتد و از طرف دیگر برای حفظ سلامت چه لقمه‌هایی را نباید به دهان ببرند. با ورود اینترنت به زندگی و دسترسی آسان به اطلاعات، شایعات پیرامون خواص مواد خوراكی شدت بیشتری گرفت که بعضی از آنها صحت نداشتند. مثلا درباره ماءالشعیر حرف‌های زیادی هست كه شك و شبهه زیادی دارد.
به همین دلیل دكتر مینا محبی، دستیار طب سنتی صحت و سقم شایعات مربوط به ماءالشعیر را از دیدگاه طب سنتی بررسی می‌كند.
ماءالشعیر باعث لاغری می‌شود؟
معمولا در رژیم‌های لاغری، خوردن جو توصیه می‌شود. جو به‌طور كلی خاصیت لاغر‌كنندگی دارد. در اصطلاح طب سنتی می‌گویند «جو موروث لاغری بدن است.» ولی از آن جایی كه نوشیدن ماءالشعیر رطوبت و خون صالح به بدن می‌رساند، می‌تواند باعث چاقی هم بشود؛ به همین دلیل برای نوشیدن ماءالشعیر حتما توصیه می‌شود مصلح آن را فراموش نكنید. شیر، مصلح ماءالشعیراست. بعضی می‌گویند ماءالشعیر را باید ناشتا نوشید تا باعث لاغری شود. این موضوع هنوز اثبات نشده و لازم نیست خود را برای ناشتا نوشیدنش به دردسر بیندازید.
ماءالشعیر سنگ كلیه را از بین می‌برد؟
به افرادی كه سنگ كلیه دارند، توصیه می‌شود ماءالشعیر فراوان بنوشند؛ چون خاصیت ادرار آور بودن دارد و به تعبیری كلیه‌ها را شست‌وشو می‌دهد. طی این شست‌وشو و انجام عمل ادرار، در اغلب موارد سنگ از كلیه دفع می‌شود. اما در كنار این خاصیت نوشیدن بیش از حد ماءالشعیر برای مثانه خوب نیست. در طب سنتی گفته می‌شود ماءالشعیر برای مثانه مضر است و برای اصلاح و بر طرف كردن این مشكل باید ماءالشعیر را با مصلحش میل كنید. انواع روغن‌ها مثل روغن بابونه، روغن بادام شیرین و روغن زیتون می‌توانند از آسیب رسیدن به مثانه جلوگیری كنند. انیسون هم یك مصلح دیگر برای ماءالشعیر به حساب می‌آید.
ماءالشعیر، مو را براق می‌كند؟
در اصطلاح طب سنتی می‌گویند ماءالشعیر «جالی» است؛ یعنی خاصیت جلابخشی و پاك‌كنندگی دارد. به همین دلیل می‌توانید برای تمیز و براق شدن موها آن را با ماءالشعیرشست‌وشو دهید. بعضی تصور می‌كنند ماءالشعیر همزمان با خاصیت براق كنندگی به مو حالت هم می‌دهد. درحالی‌كه این‌طور نیست و اگر دنبال حالت دادن به موهای‌تان هستید، سراغ ماءالشعیر نروید؛ چون اتفاقا باعث لخت شدن موها می‌شود و نباید در شستن مو با آن مبالغه كنید. یك بار در هفته می‌توانید از این روش برای براق شدن مو استفاده كنید.
ماءالشعیر لك‌های صورت را از بین می‌برد؟
گفته می‌شود با نوشیدن ماءالشعیر لك‌های صورت از بین می‌روند. این تصور باطلی است و نوشیدن ماءالشعیر این خاصیت را ندارد؛ بلكه شست‌وشوی موضعی صورت با آن می‌تواند تا حدی برطرف‌كننده لك باشد. برای این كار لازم نیست حتما صورت را مثل شست‌وشوی عادی با آن غسل دهید، بلكه كافی است یك پنبه را به ماءالشعیر آغشته كنید و روزی دو یا سه بار به محل لك‌ها بمالید. بعد از اینكه خشك شد، صورت را با آب ولرم بشویید.
ماءالشعیر تب‌بر است؟
در طب سنتی می‌گویند ماءالشعیر تسكین‌دهنده حرارت باطنی است. گفته شده مزاج سرد و تر دارد و به بدن رطوبت می‌دهد. ضمن اینكه ادرارآور هم هست. از سویی تب، حرارت بالای بدن است و با ادرار می‌شود حرارت را از بدن دفع كرد. همین رطوبت و تكرر ادرار به حال افرادی كه تب دارند، مفید واقع می‌شود. درواقع نوشیدن ماءالشعیر باعث می‌شود كسی كه تب دارد چندین بار ادرار كند و به این طریق تبش پایین بیاید.
ماءالشعیر درمان یبوست است؟
این حرف كاملا اشتباه است. اتفاقا عكس آنچه گفته می‌شود افرادی كه دچار یبوست هستند، نباید ماءالشعیر بنوشند از طرفی ماءالشعیر خاصیت نفاخ بودن دارد و با مصرف آن راه خروج مواد زائد از شكم بسته می‌شود. تجمع نفخ باعث می‌شود ارگان‌های حیاتی و مغزی دچار خفقان شوند. از همین رو فردی كه یبوست دارد و ماءالشعیر نوشیده، احساس سردرد شدیدی می‌كند.
ماءالشعیر برای آبله‌مرغان مفید است؟
ماءالشعیر نه‌تنها برای آبله‌مرغان بلكه برای بیماری‌های دیگری مثل سرخك هم مفید است. طب سنتی نوشیدن مكرر ماءالشعیر را به مبتلایان به این بیماری‌ها توصیه می‌كند؛ چون خاصیت پاك‌كنندگی و جلابخشی ماءالشعیر، تب را از بیمار دور می‌كند و به روند طبیعی بهبود سرعت می‌بخشد. ضمن اینكه در این بیماری‌ها لكه‌هایی روی پوست ظاهر می‌شوند كه خوشایند نیستند. وقتی مرحله سخت بیماری سپری شد، می‌توانید لكه‌ها را با ماءالشعیر شست‌وشو دهید تا زودتر برطرف شوند.
ماءالشعیر برای كسانی كه سرفه می‌كنند مضر است؟
در طب سنتی به افرادی كه دچار سرفه‌های مكرر و طولانی هستند، سفارش می‌شود ماءالشعیر بنوشند؛ اما نه هر قدر كه دل‌شان خواست. نوشیدن روزانه دو تا سه لیوان از ماءالشعیر می‌تواند وضعیت سرفه‌ها را بهبود بخشد. همچنین سفارش اكید می‌شود ماءالشعیر را همراه عناب و سه‌پسو مصرف كنند. در غیر این صورت خاصیت درمانی برای سرفه نخواهد داشت.
ماءالشعیر برای ناراحتی معده مفید است؟
نوشیدن ماءالشعیر به افرادی كه با مشكلات معدوی دست و پنجه نرم می‌كنند، توصیه نمی‌شود زیرا باعث سستی و سردی معده می‌شود. كسانی كه دچار بیماری‌های معده‌ای مثل ریفلاكس هستند، حتما دور نوشیدن آن را خط بكشند چون ریفلاكس را تشدید کرده و ناراحتی‌های ناشی از آن را بیشتر می‌كند. مثلا ممكن است غرغرهای شكم را افزایش دهد و به‌طور كلی عمل هضم را دشوارتر از قبل كند. اگر هم فرد مبتلا به ناراحتی معده اصرار دارد كه ماءالشعیر بنوشد، حتما آن را با گل قند بنوشد تا قدری از ضررش بكاهد.
نوشیدن ماءالشعیر، ضریب هوشی را بالا می‌برد؟
سویق جو همراه شكر ازجمله مواد غذایی هستند كه به‌طور كلی رشد كودكان را افزایش می‌دهند. از قدیم هم گفته‌اند عقل سالم در بدن سالم است. بنابراین كودكی كه رشد طبیعی خوبی داشته باشد، با نوشیدن ماءالشعیر ضریب هوشی‌اش هم بالاتر می‌رود. برای تهیه سویق، باید جو را تفت دهید تا حالتی كه در اصطلاح به آن «بو داده» می‌گویند، ایجاد شود. بعد آن را بشویید و خشك كنید، در مرحله بعد پودرش كنید؛ سویق جو آماده مصرف می‌شود.
ماءالشعیر تشنگی را برطرف می‌كند؟
ماءالشعیر ازجمله نوشیدنی‌هایی است كه صفرا، گرمای اضافی و حالت رخوت و سستی را از بدن دفع می‌كند؛ درنتیجه تشنگی هم برطرف می‌شود و خستگی از تن رخت بر می‌بندد. ماءالشعیر به‌عنوان نوشیدنی مناسب فصل گرما معرفی می‌شود؛ البته برای كسانی كه مزاج‌شان گرم است و معده‌شان ضعیف نیست. وجود صفرا در بدن باعث ایجاد خشكی در پوست می‌شود؛ بنابراین باتوجه به خاصیت دفع‌كنندگی صفرا از بدن، كسانی كه پوست خشك دارند هم می‌توانند با نوشیدن ماءالشعیر وضعیت پوست‌شان را بهتر كنند.
ماءالشعیر مشكلات عصبی را برطرف می‌كند؟
ماءالشعیر به دلیل خاصیت سردی و رطوبت‌بخشی، می‌تواند بخشی از مشكلات عصبی را بهبود دهد. اما تنها در مواردی كه علت آشفتگی افكار و تنش عصبی، حرارت بالای بدن باشد مصرف ماءالشعیر می‌تواند باعث تمدد اعصاب شود؛ مثلا كسی كه در گرما ناچار است در شهر تردد كند، با مصرف آن كمتر دچار تنش و كلافگی ناشی از بالا رفتن حرارت بدنش می‌شود. ضمن اینكه در كسانی كه افسردگی و ناراحتی عصبی‌شان ناشی از سردی دماغ است، نوشیدن ماءالشعیر می‌تواند حال فرد را بدتر هم بكند.
طرز تهیه ماءالشعیر سنتی
۵۰ گرم جوی پوست كنده را با چهار لیوان آب با حرارت ملایم، آهسته بجوشانید تا وقتی كه جوها به حالت شكفته و كاملا پخته برسند. این زمان به‌طور متوسط ۴۰ تا ۵۰ دقیقه طول می‌كشد. تا این تركیب سرد نشده، آن را صاف كنید و در جای خنك قرار دهید تا سرد شود. از این چهار لیوان بیش از سه لیوان ماءالشعیر به دست می‌آید كه حداكثر دو روز در یخچال قابل نگهداری است. ماءالشعیر نباید غلیظ و ژله‌ای شود. اگر جو كاملا مرغوب و مناسب باشد، رنگ ماءالشعیر به سرخ ملایم و كمرنگ مایل می‌شود.
در اهمیت ماءالشعیر
در طبقه‌بندی خوراكی‌ها، جو در دسته غلات به‌شمار می‌رود و طبیعت آن سرد و خشك است. اما ماءالشعیر از نظر طبع با خود جو تفاوت دارد؛ ماءالشعیر طبیعت سردو‌تر دارد. به‌طور كلی ارزش غذایی جو در مقایسه با گندم، كمتر است، ولی ماءالشعیر ازجمله خوراكی‌هایی است كه می‌تواند خون صالح یا خون خوب تولید كند و از این جهت اهمیت پیدا می‌كند. البته لازم به ذكر است هر ماء‌الشعیری كه توسط كارخانجات تولید می‌شود، خواص آن را حفظ نمی‌كند.
بیشتر بدانید : خواص ماء الشعیر را بدانید
بیشتر بدانید : همه آنچه باید درباره ماء الشعیر بدانید
بیشتر بدانید : فواید فوق العاده ای برای خوردن ماءالشعیر
بیشتر بدانید : ماءالشعیر تلخ دوست دارید یا طعم دار؟
گردآوری : گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع : مجله سیب سبز
