زرشك

زرشك درختچه‌ای است دارای ساقه ای خاردار كه ارتفاع آن تا 4 متر نیز میرسد . چوب این درخت قهو ه ای،   قرمز و یا زردرنگ می باشد . برگهای آن بیضی شكل با دندانه های اره‌ای و گلهای آن خوشه‌ای و زردرنگ است شاخه‌های زرشك تیغ زیادی دارد . میوه زرشك قرمز رنگ، گوشتی،  بیضوی شكل و دارای طعمی ترش است.
قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه، پوست،  ریشه و ساقه ، برگ گل و میوه آن است .
تركیبات شیمیایی:
در تمام قسمت های این گیاه آلكالوئیدهای بربرین Berberine، اكسیاكانتین UUOxyaconthine ، بربامین Berbamine وجود دارد . مقدر آلكالوئید در پوست ریشه زرشك بیشتر از قسمت های دیگر این گیاه است .
میوه زرشك دارای حدود 4% مواد قندی ، 65 اسید مالیك و اسید تارتاریك و مقدایری صمغ می باشد .
زرشك گونه های مختلف دارد كه مهم تر از همه آنها دو نوع است كه یكی بنام زرشك بی هسته و دیگری زرشك با هسته (دارای دو هسته) میباشد .
خواص داروئی:

خواص طبی زرشك
زرشك از نظر طب قدیم ایران سرد و خشك است میوه زرشك خواص زیر را دارد:
1) قابض است.
2) تقویت كننده قلب و كبد است.
3) بواسیر خونی را درمان می كند.
4) خونریزی را برطرف می كند.
5) برای برطرف كردن بیماریهای كبدی مفید است.
6) صفرا بر است.

7) دم كرده زرشك را برای برطرف كردن ناراحتی های دهان غرغره كنید .

خواص ریشه و پوست ساقه
1) صفرا بر و مسهل است.
2) كبد را پاك و تقویت می كند.
3) اعمال دستگاه گوارش را منظم می كند.
4) سوء هاضمه را از بین می برد.
5) بی اشتهایی را برطرف می كند.
6) برای رفع یبوست مفید است.
7) در درمان یرقان و زردی موثر است.
8) نقرس و رماتیسم را برطرف می كند.
9)خانم‌هائیكه بین دو عادت ماهیانه خونریزی دارند باید برای برطرف كردن آن از ریشه و ساقه زرشك استفاده كنند .
10) آنهائیكه مبتلا به ورم طحال هستند می توانند برای معالجه از این گیاه كمك بگیرند .
11) واریس را درمان می كند .
12) برای معالجه بواسیر نافع است .
13) برای برطرف كردن سوزش ادرار مفید است .
14) فشار خون را پائین می آورد.
15) برای شستشو‌ی چشم می‌توانید از جوشانده ریشه و ساقه و زرشك استفاده كنید .

خواص برگ زرشك
1- آب آوردگی بدن را برطرف می كند .
2- اسهال های مزمن را درمان می كند .
3- برگ زرشك دارای مقدار زیادی ویتامین C می‌باشد بنابراین در درمان بیماری اسكوربوت اثر مفید دارد.
4- جویدن برگ زرشك باعث محكم شدن لثه و دندان می شود .
5- درموقع آنژین و گلو درد،‌ دم كرده برگ زرشك را غرغره كنید .

طرز استفاده:
جوشانده زرشك : مقدار 20- 10 گرم پوست ریشه یا ساقه و یا میوه زرشك را در یك لیتر آب ریخته و آنرا بجوش بیاورید سپس آنرا از روی اجاق برداشته بگذارید برای مدت 10 دقیقه بماند . این جوشانده را  صاف كرده و با شكر یا عسل شیرین كنید . مقدار مصرف روزانه آن سه فنجان در فاصله بین غذاهاست .
تنطور زرشك : این تنطور را می توانید از فروشگاههای گیاهان دارویی و یا برخی از داروخانه‌ها خریداری كنید. مقدار مصرف آن 20- 10 قطره سه بار در روز می‌باشد .
دم كرده زرشك : مقدار 40 گرم زرشك را در یك لیتر آب جوش ریخته و بگذارید مدت 10 دقیقه بماند سپس آنرا با شكر یا عسل مخلوط كنید . مقدار مصرف آن سه فنجان در روز و در فاصله بین غذاهاست .
مضرات :
مصرف مقدار زیاد زرشك و یا ساقه و برگ آن برای زنان حامله مناسب نیست زیرا رحم را تحریك می‌كند و ممكن است باعث سقط جنین شود.