پیش فروش های اخیر خودروسازان چگونه پیش می رود؟
مهر ماه گذشته ایام شیرینی برای بازار خودرو بود. روند کاهشی قیمت خودروها با سرعت ادامه پیدا می‌کرد و قیمت‌های حاشیه بازار به قیمت مصوب کارخانه‌ها نزدیک می‌شد. اما این روند ناگهان با بروز برخی عوامل دستخوش تغییر شد. انتشار آمار توقف تولید برخی از خودروها در کنار زمزمه توقف تولید خودروهای پرتیراژی مانند پراید و پژو 405 آغازگر تنش‌ها در بازار بود. این دو عامل بسیار موثر در کنار بازیگر همیشگی تخریب بازار یعنی کمبود عرضه دست به دست هم دادند تا سرانجام روند قابل ملاحظه ترمیم و شفاف‌سازی قیمت‌ها برعکس شود و آبان ماه با شرایطی متفاوت آغاز شد.
با گذشت بیش از یک سال از بروز بحران فزاینده در صنعت و بازار خودرو، علیرغم تمام پیشرفت‌ها باید اعتراف کرد که هنوز برخی از نابسامانی‌ها وجود دارد. خودروساز و قطعه‌ساز هم‌چنان نتوانسته‌اند به شرایط پایدار پیشین خود بازگردند. خط تولید خودروسازان جان قبلی را پیدا نکرده و محصولات جدید با کاستی‌های متعدد در آپشن راهی بازار می‌شوند. در شرایط جدید تصمیمی که دو خودروساز بزرگ یعنی ایران‌خودرو و سایپا اتخاذ کرده‌اند بازگشت به بازی قدیمی یعنی پیش فروش است.
ایران‌خودرو و حرکت روی نیاز بازار
مرحله جدید پیش‌فروش‌ها با ایران‌خودرو آغاز شد. شرکت در این مرحله 6 محصول پرتقاضای خود را برای تحویل تا مهر و آبان سال آینده تدارک دیده بود. این اقدام شرکت با توجه به برخی از بی‌اعتمادی‌ها حداقل در چند روز اول تاثیر چندانی بر بازار نگذاشت اما با تکمیل فرایند پیش‌فروش شاهد آن بودیم که قیمت روز خودرو واکنش خود را نشان داد. پژو 206 تیپ 2 کمی ریزش قیمت را تجربه کرد ولی هنوز موضع‌گیری سمند LX سر جای خودش است. اقدام ایران‌خودرو از این حیث که خودروهای مورد نیاز بازار را برای تحویل طولانی‌مدت و با شرایط اقتصادی مقرون به صرفه آماده کرده بود، درخور تحسین است. اما پژو پارس سال، دنا پلاس و البته پژو 207 روی خوشی به این پدیده نشان ندادند.
پیش‌فروش سایپا با 12 گزینه
بعد از آنکه هیاهوی پیش‌فروش ایران‌خودرو آرام گرفت نوبت نارنجی‌های جاده مخصوص بود که پیش‌فروش بزرگ خود را آغاز کنند. نکات جالبی در شرایط فروش سایپا به چشم می‌خورد. نخست آنکه سایپا برخلاف ایران‌خودرو دست روی محصولاتی گذاشته که چندان منطبق با نیاز فعلی بازار نیستند. به عبارت دیگر کامیونت نیسان دوگانه‌سوز، پیکاپ دو دیفرانسیل ریچ و سایپا 151 اگرچه خودروهای پرفروشی در بازار داخل هستند ولی حقیقت اینجاست که کمبود عرضه این خودروها نبوده که باعث اثرات منفی بوده است. در مقابل این اقدام مدیریتی، شاهد یک تصمیم مثبت هم بوده‌ایم. شاید تنوع فروش سایپا چندان زیاد نبوده باشد ولی شرایط پیش‌فروش آن‌ها به مراتب متنوع‌تر و رنگین‌تر بوده است. آنچه در شرایط جدید این شرکت می‌بینیم فروش فوری نقدی، فروش فوری اعتباری، پیش‌فروش نقدی و پیش‌فروش اعتباری بوده که ابتکار عمل جذابی را نشان می‌دهد.
بلاتکلیفی بازار
در بازاری که تقاضای کاذب بیش از هر عامل دیگری شفافیت قیمت‌گذاری را تحت تاثیر قرار داده است، برآورده کردن تمام نیازها کمی دور از ذهن به نظر می‌رسد. تجربه نشان داده که بخش اعظمی از ماهیت این تقاضای کاذب اهداف اقتصادی و سرمایه‌گذاری بوده است. ابزار خودروسازان برای مقابله با این پدیده، همواره پیش‌فروش‌های طولانی مدت و با سود مشارکت قابل قبول بوده است. اما آن روی سیاه ماجرا اینجاست که تجربه سال گذشته دو خودروساز بزرگ هنوز هم داغ برخی از مشتریان را تازه می‌کند. موجی از اعتراضات و انتقادات بابت پیش‌فروش‌هایی که پاسخ و تعهدی برای آن‌ها نبود، اذهان عمومی را نسبت به ادامه این روند دچار تردید کرد. هنوز از خاطره‌ها پاک نشده ماجرای طرح تبدیل خودروسازان و یا دریافت ما به التفاوت قیمت جدید از مشتریان. شاید اینطور به نظر برسد که تکمیل ظرفیت پیش‌فروش جدید نشان از موفقیت آن دارد ولی حقیقیت آن است که رویکرد بازار نسبت به خرید و فروش ماشین هم‌چنان با دیده تردید است. چرا راه دور برویم؟ همین روند افزایش قیمت خودرو درست در زمان پیش‌فروش بزرگ خودروسازان ناگفته بسیاری از مسائل را روشن می‌کند.