خاورمیانه باستان از منظر هالیوود

 

فیلم سینمایی «شاهزاده پارس: شن‌های زمان» تولید استودیو دیسنی تازه‌ترین حرکت هالیوود در تصویر کشیدن داستان‌های پرماجرا در منطقه‌ای از دنیاست که ظاهرا کمترین آشنایی را با فرهنگ آن دارد.
سوزان کینگ: فیلم سینمایی «شاهزاده پارس: شن‌های زمان» به تهیه‌کنندگی جری بروکهایمر از جمعه 28 مه در سینماهای آمریکای شمالی اکران شده است.

این فیلم نمونه‌ای جدید از تلاش دیرین هالیوود در به تصویر کشیدن فیلم‌های اکشن، رومانس و فانتزی است که داستان آنها در گذشته دور و خاومیانه روی می‌دهد. اجازه بدهید چراغ جادویی را لمس کنیم و به اجداد سینمایی «شاهزاده پارس» شامل دو روایت کلاسیک از «دزد بغداد» بازگردیم.

 

بعضی از این فیلم‌ها جذاب هستند و بعضی متزلزل و شکننده، هرچند همچنان می‌توانند به شیوه خاص خود جذاب باشند. با این حال تصویر تحقیرآمیز و ناشیانه‌ای که این فیلم‌ها از فرهنگ خاورمیانه ارائه می‌دهند، شگفت‌آور است.

همچنین نباید در آنها به دنبال تنوع بازیگران نقش‌های اصلی باشید. در مورد «شاهزاده پارس» که انتخاب بازیگر نقش اصلی واقعا عجیب بوده (جیک جیلنهال بازیگر آمریکایی که تبار سوئدی و یهودی دارد)، اما در بیشتر سال‌های قرن بیستم این مسئله اصلا مورد توجه نبوده است.

نقش شخصیت اصلی فیلم‌ها را بازیگران سفیدپوست بازی می‌کردند، اما نقش‌های مکمل به بازیگران غیربومی می‌رسید، نظیر «سابو» بازیگر متولد هند که در نسخه سال 1940 «دزد بغداد» به نقش «ابو» ظاهر شد.

 

آن زمان تبعیض و تعصب در آمریکا کاملا علنی بود و هالیوود هم باید قوانین مربوط به منع ازدواج یا حتی ارتباط بین‌ نژادهای مختلف را مورد توجه قرار می‌داد. در سال‌های 1950 بیشتر ایالت‌های آمریکا دیگر به آن قوانین توجه نداشتند. تا اینکه بالاخره سال 1967 دیوان عالی کشور در آمریکا آن را مغایر با قانون اساسی تشخیص داد. اجازه بدهید 10 فیلم با این موضوع را بررسی کنیم.

 

- «علی بابا به شهر می‌رود» (1937): ادی کانتور کمدین و خواننده محبوب بازیگر اصلی این فیلم کمدی بود. او در «علی بابا به شهر می‌رود» نقش ال بابسن نقش یک دوره‌گرد را بازی می‌کند که تصمیم می‌گیرد به هالیوود برود. ال در نهایت نقشی خیلی کوتاه در یک فیلم سینمایی به دست می‌آورد. او خوابش می‌برد و در خواب خود را در بغداد می‌بیند، در حالی که نسخه‌ای از «طرح نو» روزولت را به سلطان معرفی می‌کند و وزیر اعظم او می‌شود.

 

- «ماجراهای حاجی بابا» (1954): جان درک بازیگر محبوب که بعدها با «بو درک» ازدواج کرد و از او یک ستاره ساخت، نقش اصلی این رومانس تاریخی ازیادرفتنی را بازی می‌کند. «بابا» با بازی درک با هدف رسیدن به شهرت و ثروت مغازه پدرش را ترک می‌کند، بی‌آنکه بداند سرنوشت او با یک شاهزاده خانم (الین استیوارت) گره خورده است.

 

«عزیزان در بغداد» (1952): شعار تبلیغاتی فیلم این بود: «1001 ماجرا! 1001 سرگرمی! شب‌های عربی هیچ وقت شاهد چنین چیزی نبوده است!» پولت گودار و جیبسی رز لی نقش‌های اصلی این کمدی موزیکال را بازی کردند. کریستوفر لی هم نقش یک دلال برده نقشی در فیلم دارد.

 

«دزد بغداد» (1924 و 1940): در نسخه پرزرق و برق سال 1924 که رائول والش کارگردانی کرد، داگلاس فیربنکس به نقش شخصیت اصلی ظاهر شد، دزدی به نام احمد که در خیابان‌های پایین شهر بغداد زندگی می‌کند. او طنابی جادویی می‌دزدد که به صاحب آن اجازه می‌دهد از آسمان بالا برود.

احمد از طناب بالا می‌رود و به قصر خلیفه می‌رسد و در آنجا دلباخته دختر خلیفه می‌شود. «دزد بغداد» شامل صحنه‌هایی از یک قالیچه پرنده، اسب‌های بالدار و شعبده‌های بصری ویلیام کامرون منزیز، طراح صحنه فیلم است.

نسخه بریتانیایی سال 1940 «دزد بغداد» را الکساندر کوردا تهیه کرد و مایکل پوول، لودویگ برگر و تیم ولان کارگردانان این فیلم تکنی کالر باشکوه بودند. منزیز دیگر کارگردان این فیلم بود که البته نامش در عنوان‌بندی ذکر نشد. «دزد بغداد» - که برنده جوایز اسکار فیلمبرداری، جلوه‌های ویژه و طراحی هنری شد - در انگلستان کلید خورد، اما با آغاز جنگ جهانی ادامه کار در آمریکا انجام شد.

سابو نقش «ابو» سارق را بازی کرد و جان جاستین به نقش احمد، شاهزاده خوش‌سیما ظاهر شد، شاهزاده‌ای که وزیر اعظم اهریمنی (با بازی کنراد ویت) او را از قدرت ساقط می‌کند. هم احمد و هم وزیر به دختر سلطان (جون دوپرز) نظر دارند. وزیر در نهایت احمد را کور و ابو را به یک سگ تبدیل می‌کند. «دزد بغداد» مملو از صحنه‌های جادویی شامل قالیچه پرنده، یک درویش مسلح، یک اسب مکانیکی و یک غول چراغ جادو بسیار تماشایی (با بازی رکس اینگرام) است که سه آرزوی ابو را برآورده می‌کند.

 

«شب‌های عربی» (1942): استودیو یونیورسال در دوران جنگ جهانی دوم مجموعه‌ای از فانتری‌های تاریخی - و تکنی‌کالر - بسیار مفرح با نقش‌آفرینی جان هال، بازیگر خوش سیما و قدبلند و ماریا مونتز بازیگر متولد دومینیکن را روانه سینماها کرد که یکی از آنها همین فیلم «شب‌های عربی» بود. هال در این فیلم نقش خلیفه بغداد را بازی می‌کند که وقتی برادرش به قدرت می‌رسد باید خود را در میان یک گروه بازیگر سیار پنهان کند. مونتز نقش دختری بنام شهرزاد را دارد که مورد توجه هر دو برادر است.

 

«بغداد» (1949): مورین اوهارا بازیگر ایرلندی فیلم‌هایی چون «معجزه در خیابان سی و چهارم» و «مرد آرام» در این فیلم اکشن نه چندان جدی به نقش یک شاهزاده خانم بدوی ظاهر شد که پس از پایان تحصیلات در انگلستان به خانه بازمی‌گردد و متوجه می‌شود پدرش به دست آدم‌های شرور کشته شده است. او تصمیم می‌گیرد از قاتلان پدرش انتقام بگیرد.

 

«قسمت» (1944 و 1955): این دو فیلم بر مبنای نمایشنامه‌ سال 1911 ادوارد نوبلاک ساخته شد و پیش از این دو بار دیگر هم در سال‌های 1920 و 1930 روی پرده رفته بود. داستان فیلم ماجرایی/ رومانتیک - و تکنی کالر - سال 1944 و نسخه موزیکال سال 1955 زمانی اتفاق می‌افتد که «بغداد کهن، تازه و درخشان بود.»

در نسخه سال 1944، رونالد کولمن بازیگر بریتانیایی نقش حافظ، یک خودسر دلچسب را دارد که خود را شاهزاده گدایان می‌داند. مارلنه دیتریش نقش همسر وزیر اعظم (ادوارد آرنولد) را بازی می‌کند. جوی پیجز دختر حافظ است و جیمز کریگ نقش خلیفه جوان را دارد که برای رسیدن به اهدافش خود را به شکل آدم‌های معمولی درمی‌آورد و در خیابان‌های بغداد می‌گردد.

نسخه سال 1955 بر مبنای اقتباسی موزیکال از نمایش «قسمت» ساخته شد که سال 1953 در برادوی روی صحنه رفت. هوارد کیل، آن بلایث و ویک دامون در فیلم بازی کردند و وینسنت مینه‌لی کارگردان فیلم بود.

 

«علی بابا و چهل دزد» (1944): جان هال و ماریا مونتز بازگشتند. این بار هال نقش پسر خلیفه بغداد را بازی می‌کند که وقتی پدرش به دست سربازان دشمن به قتل می‌رسد، نزد گروهی دزد بزرگ می‌شود. علی بابا برای برقراری آزادی رهبری دزدان را برعهده می‌گیرد. مونتز نقش نامزد خان را دارد.

 

 

گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ

منبع: khabaronline.ir

 

عکس‌های فیلم رابین هود

 عکس‌های دیدنی از فیلم «آلیس در سرزمین عجایب»

فضای اضطراب و دلهره در «جزیره شاتر» اسکورسیزی

مروری بر فیلم‌های مهم و تاثیرگذار سال 2009

گزارش تصویری «گنجه درد» فیلم برنده اسکار 2010