فرزندانی كه راه خانواده هنرمند خود را در پیش گرفتند
همایون شجریان چهارمین فرزند استاد محمدرضا شجریان شاید در میان همه فرزندان مردان اهل هنر سخت‌ترین راه را پیش رو داشته باشد. او نامی را به دنبال خود یدك می‌كشد...

از همایون شجریان تا آیین مشکاتیان: فرزندانی که راه پدر را دنبال کردند


نشان پدر 

در موسیقی ایران واژه خاندان هنر بی‌درنگ ذهن را به سوی خانواده تارنواز فراهانی در دوره قاجار پرواز می‌دهد، خانواده‌ای كه با شاه ولی فراهانی آغاز می‌شود، سپس فرزندش آقا علی‌اكبر فراهانی با تاری به‌نام «قلندر» راه پدر را ادامه می‌دهد.

میرزاعبدالله و میرزا حسین قلی نیز راه پدر را ادامه داده و فرزندان آنها یعنی استاد احمد عبادی، علی‌اكبرخان شهنازی و عبدالحسین شهنازی هم همین طور. آنچه امروزه به نام ردیف موسیقی ایرانی می‌شناسیم و شالوده موسیقی اصیل را تشكیل می‌دهد حاصل همدلی و شور و حال پسرانی است كه پای در جای پای پدران خود نهاده‌اند. در روزگار معاصر نیز كم‌وبیش این همدلی بین فرزندان و پدران ادامه دارد.

خانواده کامکار: خاندان هنر امروز

واژه خاندان هنر در این روزگار بی‌شك زیبنده خانواده كامكار است. آنچه امروزه به عنوان گروه موسیقی كامكارها می‌شناسیم فرزندان، نوه‌ها و عروس‌های مرحوم استاد حسن كامكار نوازنده چیره‌دست ویولن هستند. اولین تمرین‌های خانواده كامكار در سال ۱۳۴۴ و در كنار حوض خانه استاد حسن كامكار آغاز شد. در سال ۱۳۴۸ نخستین كنسرت‌های این خانواده در محدوده محل سكونتشان برگزار شد. آنها از سال‌های اواخر دهه ۵۰ رسما فعالیت خود را با نام «گروه كامكارها» آغاز كردند. صبا، هانا، نی‌ریز و سیاوش كامكار نسل جدید این خانواده هستند كه در كنار بزرگانی چون ارسلان، اردوان، هوشنگ، پشنگ، بیژن و قشنگ كامكار به عرضه هنر خود می‌پردازند.

بیشتر بدانید : معرفی تمام اعضای بزرگ‌ترین گروه موسیقی خانوادگی ایران!

همایون شجریان پسر آواز ایران

همایون شجریان چهارمین فرزند استاد محمدرضا شجریان شاید در میان همه فرزندان مردان اهل هنر سخت‌ترین راه را پیش رو داشته باشد. او نامی را به دنبال خود یدك می‌كشد كه خروج از زیر سایه سنگین آن كار ساده‌ای نیست. همایون شجریان از سال ۱۳۷۰ پدر را در كنسرت‌ها با ساز تنبك همراهی می‌كند. در آلبوم «آهنگ وفا» عدم توانایی در تشخیص صدای او از پدر به ویژه برای آنهایی كه گوش موسیقایی چندان حرفه‌ای ندارند، نشان از تربیت تاثیرگذار پدر بر یك استعداد خدادادی دیگر در این خانواده است. وی در اواخر دهه ۷۰ به همخوانی با پدر روی آورد. او آواز را نزد بهترین آوازه‌خوان ایران فراگرفته است و با انتشار چندین آلبوم و برگزاری چند كنسرت، یكی از امیدهای آواز ایرانی است.

وارث ضربه‌ های قلندرانه

آیا می‌شود یاد تنبك كرد و یاد استاد ناصر فرهنگ‌ فرنیا نیفتاد؟ او بسیار زود از موسیقی ایران رفت و نوای قلندرانه سازش را در گوش‌ها جاویدان كرد. آرش فرهنگ‌فر یادگار او در روزگار ماست. آرش فرهنگ‌فر در خرداد سال ۱۳۵۲ پا به جهان گذاشته و تنبك را نزد پدر خود فرا گرفته است. او یكی از اعضای گروه آبیلار است كه البته در گروه‌های مختلف دیگر نیز به همكاری می‌پردازد. او با بزرگانی چون داریوش طلایی و پرویز مشكاتیان همكاری كرده است. ساز زدن آرش فرهنگ‌فر و حتی نشستن او و حالت چهره‌اش همه و همه بیننده را به یاد پدر هنرمندش می‌اندازد.

صبا و نیما علیزاده: دوقلوهای هنر

صبا و نیما علیزاده فرزندان دوقلوی استاد حسین علیزاده از نخستین سال‌های زندگی ساز را شناختند. صبا علیزاده نقل می‌كند كه پدرش را همواره یا پشت پیانو یا در حال نواختن تار و سه‌تار به یاد می‌آورد. صبا علیزاده پیانو و تنبك را فرا گرفته است اما او را بیشتر با ساز كمانچه می‌شناسیم. نوای سه‌تار نیما علیزاده نیز در كنسرت مشترك با پدرشان در قالب گروه هم‌آوایان در یادها مانده است. آنها تجربه‌هایی هم در زمینه تلفیق موسیقی شرق و غرب دارند.

مژگان شجریان : سرانجام در راه پدر

مژگان شجریان كوچكترین فرزند دختر استاد محمدرضا شجریان در سال ۱۳۴۸ دیده به جهان گشود. ۱۰ سال بیشتر نداشت كه اولین مشق‌های سه‌تار را نزد محمدرضا لطفی و حسین علیزاده آغاز كرد. ردیف نوازی را نزد پرویز مشكاتیان و مهربانو توفیق فرا گرفت. وی نخستین اجرای خود را با سیما بینا در سال ۱۳۷۰ تجربه كرد اما برای آنكه همچون برادرش لذت همراهی پدر را تجربه كند ۱۷ سال زمان نیاز بود. سرانجام پاییز امسال نوازنده سه‌تار استاد شجریان را در كنسرت گروه شهناز همراهی كرد. او پیش از این طراحی صحنه كنسرت‌ها و جلد سی‌دی‌های پدرش را نیز انجام می‌داد.

آیین مشکاتیان: دست‌ پرورده استاد سنتور

آیین مشكاتیان نوجوان خوش‌ذوقی است كه پدرش پرویز مشكاتیان و مادرش افسانه شجریان است. پدر و پدربزرگ و دایی و خاله او بخشی جداناشدنی از تاریخ موسیقی این سرزمین هستند و اینگونه است كه او راهی ندارد مگر آنكه در وادی هنر پای بگذارد. آیین مشكاتیان اولین تجربه حرفه‌ای خود در كنسرت گروه عارف امسال با ساز دف آغاز كرد. او چندی است كه نواختن سنتور را نزد پدر آغاز كرده و می‌رود تا سنتورنوازی را در خانواده مشكاتیان موروثی كند.

حافظ ناظری: پسر شوالیه آواز ایران

حافظ ناظری پسر آواز شوالیه ایران، فراگیری موسیقی را از هفت سالگی آغاز كرد و خیلی پیشتر از آن فراگیری آواز را نزد پدر آغاز كرده بود. حافظ ناظری از نوجوانی پدر را در كنسرت‌های خارج از كشور همراهی می‌كرد.

اولین حضور جدی او روی صحنه در ایران به كنسرت ۷۷ پدرش با گروه كامكارها باز می‌گردد. حافظ ناظری به فراگیری موسیقی ایرانی بسنده نكرده و برای آموختن موسیقی كلاسیك و موسیقی روز جهان به آمریكا سفر كرد. وی در سال ۲۰۰۵ از كالج موسیقی مانز فارغ‌التحصیل شد. او مطالعات گسترده‌ای روی موسیقی شرق و غرب و اشتراكات آن انجام داده است كه كاست رومی براساس اشعار مولانا حاصل این پژوهش‌هاست. تز دكترای حافظ، سمفونی است كه بر روی اشعار فردوسی در شاهنامه ساخته است.

بیشتر بدانید : زندگی خاص حافظ ناظری در نیویورک از زبان خودش!

پسران تنبور

تهمورس و سهراب پورناظری فرزندان تنبورنواز بزرگ منطقه كرمانشاه، كیخسرو پورناظری هستند كه هم به‌طور مستقل و هم در قالب گروه شمس زیر سایه پدر به فعالیت مشغولند. تهمورس پورناظری در بهمن ۱۳۵۵ متولد شده و هنوز به ۲۰ سالگی نرسیده بود كه نخستین اثر مستقل خود را در مقام آهنگساز با عنوان آوای باران روانه بازار كرد. وی تار، سه‌تار و تنبور را به چیره‌دستی می‌نوازد. سهراب پورناظری در سال ۱۳۶۲ متولد شد. تنبور را نزد پدر و كمانچه را نزد اردشیر كامكار فرا گرفت. او علاوه بر همنوایی با پدر و برادر در گروه تنبور شمس به تدریس موسیقی نیز مشغول است.

دختری در نوای كمانچه

آساره شكارچی فرزند استاد علی‌اكبر شكارچی ردیف‌دان و برجسته‌ترین كمانچه كش خطه لرستان است كه راه پدر را ادامه داده است. او متولد سال ۱۳۶۰ است و از هفت سالگی موسیقی را با شاگردی تنبك نزد مرحوم داریوش زرگری آغاز كرده است. هفده ساله بود كه تعلیم كمانچه را نزد پدرش آغاز كرد پس از هنرستان موسیقی به دانشكده هنرهای زیبای دانشگاه تهران راه یافت و در سال ۸۱ مقام نخست ردیف نوازی را در جشنواره موسیقی آن سال به دست آورد. صدای كمانچه او به پدر بسیار نزدیك است و به همراهی استاد شكارچی دونوازهای بسیار زیادی داشته‌اند.

امید تار

امید لطفی فرزند یگانه تار ایران زمین است كه از طرف مادر نیز تبارش به خاندان هنرپرور كامكار می‌رسد. امید لطفی در سال ۱۳۵۶ دیده به جهان گشود. او بیش از آنكه فرصت شاگردی پدر هنرمند خود را داشته باشد از مادر و دایی‌های هنرمندش هوشنگ و ارسلان كامكار آموخته است. از این رو او در نواختن سه‌تار متبحرتر از تار است. امید لطفی اگر چه تا پا گذاشتن در جای پای پدر راهی طولانی را در پیش دارد اما هنگام نواختن گاه شفافیت ریز‌های «سینه مال» پدر را به یاد می‌آورد.  


گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
seemorgh.com/culture
منبع: donya-e-eqtesad.com