هدف از تاریخ هنر یعنی شناخت و ارزیابی هنر از هر زمان ومكانی كه آمده باشد وبا هر دستی كه ساخته شده باشد مردم غالباً تاریخ را سند و تفسیر كار های گذشته ( انسان وهنر ) را بدرستی چیزی موجود در برابر بینایی ولامسه میپندارند كه البته رویدادهای از یاد رفته ومحو شده ای كه اجزای تشكیل دهنهد تاریخ به شمار میروند چنین نیستند واقعیت این است كه اثر هنری بدلیل مرئی وملموس بودنش گونه ای رویداد پایدار كننده است این اثر در زمان و مكان خاص و بدست اشخاص خاص آفریده شده است .این اثر ها با اینكه آفریده های آن متعلق به روزگاران سپری شده است تا مدت های طولانی پس از روزگار خویش باقی میماند .
(بركت نیل )
جغرافیای مصر ساده بود ، رودخانه ، صحرا ، صخره ، سرزمین های مسكونی وقابل كشت و زرع آن سواحل نیل را بطول 900و پهنای 16كیلومتر در بر میگرفت با وجود كمیباران زندگی به طغیان منظم و قابل پیش بینی این رودخانه كه هر ساله رسوبات پر حاصلی را برای كشاورزی با خود میآورد وابسته بود هردوت مورخ یونانی بخاطر همیمسئله این رسوبات را بركت نیل نام نهاده است حاصلخیزی زمین های كنار نیل در تضاد شدید صحرای وسعی بود كه در مجاور آن قرار داشت این امر مصریان را برآن داشت تا بگویند كشورشان بهشتی است كه توسط خدایان به آنها اهدا شده است صحرا یك مانع و محافظ طبیعی برای مصر از حملات بیگانگان بود ودر همان زمان هنر آن را از تأثیر هنر بیگانه بدور نگاه میداشت بدین ترتیب تمدن مصر فر صت یافت تا نه تنها در صلحی نسبی بلكه در جدایی نسبی پیشرفت نماید .طبیعت منابع كمیدر اختیار مصریان قرارداده بود ولی این فقدان را اولاً با انواع سنگ های عالی برای ساختمان و حجاری و ثانیاً با رودخانه ای كه از طریق آن حمل سنگ ها آسان میشد جبران كرده بود علاوه براینها جغرافیای مصر ریتم تكراری تداوم وتضادعناصر برای هنرمندان مصری را فراهم كرد و به آنها فرصت میداد تا ساختمان هایی به ابعاد عظیم بسازند هنر وتاریخ مصر به دوره های پادشاهی كهن ، پادشاهی میانه ، پادشاهی جدید تقسیم میشود .
پادشاهی كهن وسلسله ها ( معماری )
تاریخ سلسله های مصری تقریباً از 3100سال پیش از میلاد شروع میشود زمانی كه نارمر پادشاه مصر علیا ( جنوب مصر ) بر مصر سفلی ( شمال مصر غلبه یافت این دو قسمت با هم یكی شدند واتحادی همیشگی پیدا كردند در مصر تئوری سیاسی با مذهب به هم پیوسته بود و پیدایش سلطنت مطلقه در پادشاهی كهن با پیدایش آیین ( رع ) خدای خورشید همراه بود .در معماری ارتباط آن ها در تغییر شیوه ی مقابر پادشاهان به نحو احسن منعكس شده است .
مصریان با اعتقاد به اینكه حفظ بدن برای جاودانگی ضروری است اجساد را مومیایی میكردند و قبرهایی را بری حفظ آن ها طرح ریزی مینمودند امروزه گر چه بسیاری از مقابر سلطنتی بجا مانده ولی بیشتر اجساد مومیایی شده از بین رفته اند .
مصطبه
در دوره ی ماقبل تاریخ قبرهای گودالی بود كه بر روی آن خاكریزی شده بود بتدریج خاكریزی به خاطر دوام بیشتر با گل وآجر تقویت گردید ساختمان آجری به نوبه خود سر وصورتی پیدا كرد وشكل یك خانه ی معمولی یك طبقه را بخود گرفت این فرم معماری ابتدایی مصطبه نامیده میشود به عنوان خانه ی اموات مورد توجه مصطبه بنای كم ارتفاعی بود كه پهلو های شیب داری داشت تمام آن با استثنای یك یا دو حجره و یك چاه كه به گور در زیر زمین منتهی میشد تو پر بود و دیوار های حجره ها با نقش برجسته های زنگی از صحنه های زندگی روزانه تزئین یافته بود .
اهرام
در سلسله سوم آمنحویت معماری سلطنتی كه وزیر ، ریاضی دان ، منجم وكاهن (رع ) نیز بود هرم پله پله ی رو سر پادشاه را در سقاره مقدس ممفین مركز آیین (رع) طرح ریزی كرد .( این هرم بر روی پایه ای مستطیل شكل بنا شده ارتفاع آن 62متر است و شش پله دارد كه بتدریج كوچك میشوند در واقع این هرم از روی هم قرار گرفتن شش مصطبه بوجود آمده است گر چه این هرم تو پر است و از سنگ ساخته شده ولی سنگ های آن كوچك هستند و حاكی از استفاده محتاتانه سنگ به جای آجر است راهروهای پیچیده شیب داری به گورهایی كه در عمق 7/27متری هستند منتهی میشوند این هرم مشرف بر حیاط های عمارتهای تكی و ساختمان های فرعی است تبدیل گورهای گودالی به اهرام واقعی در سلسله چهارم با مقبره خوفو در نزدیگی جیزه صورت میگیرد این هرم بزرگترین هرم از سه هرم است كه هر یك از این سه هرم به یكی از شاهان به نام خوفو ، خفرع ومنكوع تعلق دارد وبه مرور زمان اطراف این سه هرم مصطبه مقبره ها هرم های كوچك اشراف و مجسمه ابوالهول كه تنه شیر و سر خفرع را دارد احاطه كردند .
آمار و ارقام مقبره ی خو فو مایه هیبت است این مقبره یك هرم واقعی است كه سطح قاعده آن مربعی به ضلع 243 متر
است و 13 جریب فرنگی را میپوشاند ارتفاع این هرم 137 متر ( دو برابر ) ارتفاع هرم پله پله است وبا بیشتر از یك میلیون سنگ كه هریك 5/2تن وزن دارد بوجود آمده است این سنگها از معادن مصر علیا از طریق نیل به جیزه آورده شده اند هر قایق یكی از آن ها را حمل میكرده تخمین زده میشود كه ساختمان این هرم بزرگ توسط صد هزار كارگر در مدت 20سال به پایان رسیده است در داخل این هرم سه حجره تدفین وجود دارد یكی از آنها زیر زمین و نا تمام است و دومی12متر بالا تر از اولی ودر محور هرم قرار دارد و سومیكه 24 متر بالاتر قرار دارد و از محور هرم بدور است هنوز هم دارای یك تابوت سنگی بزرگ است .هر یك از پهلوهای هرم در اصل صاف بوده وهم جهت با جهات قطب نما هستند رأس هرم با فلز براقی پوشانده شده بوده است .هرم بزرگ علاوه بر مقبره سمبل رع نیز میباشد سطوح شیب دار پهلو های آن انوار خورشید با فلز كه بر زمین میتابد نشان میدهد .هرم همچنین نشانه ای بود از نیروهای شاهان مصر .
تا كنون بیش از 80هرم كشف شده اند ساحلی كه خورشید غروب میكند یعنی ساحل اموات .
مجسمه
مهارت در معماری سنگی همراه با مهارت در مجسمه سازی با سنگ بود پیكر خفرع فرزند خوفو در نماز خانه میت در كنار هرم خوفو پیدا شده است .این مجسمه از سنگ چهار گوش دیوریت كه سنگ سخت و با دوامیاست تراشیده شده است در این مجسمه رسمینیروی محور تقارن و زوایای قائمه ی آن حاكی از والائی مقام پادشاه است مجسمه خفرع شبیه خودش است چهره ی او اجزا خودش را دارد و او را در حالتی از آرامش روحی نشان میدهد اما این مجسمه ای ایده آل و مفهومیاست ونسبت به ایده های انتزاعی كه از طریق فرم های انتزاعی بیان میشوند كمتر به ظاهر طبیعت پرداخته است .مجسمه ای چوبی از سلسله چهارم به جا مانده كه بخاطر پیدا نشدن آن در نزدیكی دهی كه كدخدای آن شیخ البلد نام داشت این مجسمه را یك پیكر رسمینیست و بدون این كه ایده های انتزاعی سلطنتی در آن بیان شده باشد حالتی رئالیستی دارد چوب كه نظیر گوشت زنده است طوری تراشیده شده كه بافت گوشت را دارد این مجسمه در اصل بالایه نازكی از گچ پوشانده شده بود كه به رنگ بدن رنگ آمیزی شده بوده است این دو مجسمه پادشاهی كهن یعنی ( شیخ البلد و خفرع ) توانایی مجسمه سازان مصری را در دو شیوه میتوان شیوه های رسمیو غیر رسمینامید .
نقاشی
از میان هنرهای مهم ( نقاشی ) بیشتر از هنر های دیگر از بین رفتنی است و به همین جهت اكثر آن ها آسیب دیده و از بین رفته اند نقاشی دوره پادشاهی میانه كه معمولا ً از آن صحبت میشود بخشی از فرسكی است كه غارهای مردم نامیده میشود در این نقاشی طبیعت سازی بسیار دقیق با نقوش مسطح و استیلزه شده تركیب گردیده اند .
گردآوری : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
تا كنون بیش از 80هرم كشف شده اند ساحلی كه خورشید غروب میكند یعنی ساحل اموات .
مجسمه
مهارت در معماری سنگی همراه با مهارت در مجسمه سازی با سنگ بود پیكر خفرع فرزند خوفو در نماز خانه میت در كنار هرم خوفو پیدا شده است .این مجسمه از سنگ چهار گوش دیوریت كه سنگ سخت و با دوامیاست تراشیده شده است در این مجسمه رسمینیروی محور تقارن و زوایای قائمه ی آن حاكی از والائی مقام پادشاه است مجسمه خفرع شبیه خودش است چهره ی او اجزا خودش را دارد و او را در حالتی از آرامش روحی نشان میدهد اما این مجسمه ای ایده آل و مفهومیاست ونسبت به ایده های انتزاعی كه از طریق فرم های انتزاعی بیان میشوند كمتر به ظاهر طبیعت پرداخته است .مجسمه ای چوبی از سلسله چهارم به جا مانده كه بخاطر پیدا نشدن آن در نزدیكی دهی كه كدخدای آن شیخ البلد نام داشت این مجسمه را یك پیكر رسمینیست و بدون این كه ایده های انتزاعی سلطنتی در آن بیان شده باشد حالتی رئالیستی دارد چوب كه نظیر گوشت زنده است طوری تراشیده شده كه بافت گوشت را دارد این مجسمه در اصل بالایه نازكی از گچ پوشانده شده بود كه به رنگ بدن رنگ آمیزی شده بوده است این دو مجسمه پادشاهی كهن یعنی ( شیخ البلد و خفرع ) توانایی مجسمه سازان مصری را در دو شیوه میتوان شیوه های رسمیو غیر رسمینامید .
نقاشی
از میان هنرهای مهم ( نقاشی ) بیشتر از هنر های دیگر از بین رفتنی است و به همین جهت اكثر آن ها آسیب دیده و از بین رفته اند نقاشی دوره پادشاهی میانه كه معمولا ً از آن صحبت میشود بخشی از فرسكی است كه غارهای مردم نامیده میشود در این نقاشی طبیعت سازی بسیار دقیق با نقوش مسطح و استیلزه شده تركیب گردیده اند .
گردآوری : گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع : kavosh86.blogfa.com