روابط اجتماعی بین ساکنان چند ملیتی ایستگاه فضایی بین‌المللی چگونه است؟
الکساندر بالاندین فضانورد روس که به اتفاق آناتولی سالاویف با سایوز تی.ام-9 به مجتمع مداری میر اعزام شد و 6 ماه در آنجا فعالیت مشترک داشتند می‌گوید: "این به اخلاق، تربیت، توانایی‌های روانی و روحیه افراد بستگی دارد. حتی دو انسان که در زمین در یک خانه زندگی می‌کنند ممکن است با هم مشکلاتی داشته باشند.
در فضا این مشکلات بیش از زمین است. دو انسان با فرهنگ، روحیه، اخلاق و عادت‌های مختلف مجبورند مدت طولانی در محیطی محدود با هم زندگی کنند. گرچه در انتخاب این افراد برای هماهنگ بودن وضعیت روانی و اجتماعی دقت بسیار زیادی می‌شود اما به هر حال انسان، انسان است با تمام پیچیدگی‌هایش.
برای آنکه پرواز به خوبی پیش برود بعضی اوقات فضانورد محبور می‌شود اعتقادات خود را زیر پا بگذارد و کاری را انجام دهد که اوضاع آرام ادامه پیدا کند. مثلا می‌بیند همکارش کار نادرستی انجام می‌دهد و حتی بر روی آن پافشاری می‌کند و مجبور است برای اینکه مشکلی پیش نیاید سکوت کند. آنهایی که در خانواده مشکل ندارند در فضا هم کمتر مشکل به وجود می‌آورند اما آنهایی که سختگیر هستند و همه چیز را با تعصب و فشار می‌خواهند انجام دهند طبیعتاً در آنجا هم مشکلاتی دارند به طوریکه برخی نه تنها در پایان پرواز بلکه بعد از سفر فضایی هم از هم دوری می‌کنند و حاضر نیستند با هم ارتباط داشته باشند و بعضی برعکس. اما در هر صورت البته بعداً به تدریج مشکلات فراموش می‌شود. در مورد من و آناتولی خوشبختانه در فضا هیچ مشکلی نداشتیم و امروز هم دوستان خوبی برای هم هستیم."
یکی از موارد مهم که در برنامه‌ریزی ایستگاه فضایی بین‌المللی رعایت شد جنبه‌های روانی و اجتماعی و روابط بین فضانوردان بود. با توجه به تجربیات به دست آمده در ایستگاه‌های فضایی اسکای لب, سالیوت و میر، کارشناسان می دانستند که نمی‌توان گفت هیچ اختلافی بین کیهان نوردان پیش نخواهد آمد.
در گذشته طی پروازهای طولانی مدت، مواردی از اختلاف بین اعضای گروه و یا بین آنها و کارشناسان مرکز هدایت پرواز دیده شده است. شرایط غیرمعمول زندگی, فشار کاری بالا, دوری از خانواده و موارد دیگر باعث می‌شود که اختلاف‌هایی در فضای محدود ایستگاه, بین فضانوردان بوجود آید. نمونه‌هایی از این درگیری‌ها را می‌توان در جریان پرواز آپولو-7 و فضانوردان اسکای لب با مسئولان مرکز هدایت پرواز دید.
در جریان سفر فضانوردان سایوز-21 به دلیل فشار روانی ناشی از مشکلات فنی پیش آمده در ایستگاه فضایی سالیوت-5 یکی از فضانوردان دچار شک عصبی شد و به تدریج به کلی توان کاری خود را از دست داد اما همکارش با صبوری و متانت نه تنها با او درگیر نشد بلکه تلاش کرد وظایف وی را هم انجام دهد.
بالاندین می‌گوید: "موارد مشابه در طول پروازهای درازمدت داشته‌ایم اما فضانوردان افراد بافرهنگی هستند و افراد بافرهنگ بالاخره زبان مشترکی را پیدا می‌کنند. ضمن آنکه وقتی پای هدف بزرگی در بین باشد، اختلاف‌های کوچک نمی‌تواند مانع کار شوند و خود فضانوردان تلاش می‌کنند زمینه اختلاف را برطرف کنند."
با توجه به جوانب مختلف، در زمان برنامه‌ریزی برای زندگی و کار مشترک در ایستگاه فضایی بین‌المللی از نظر تئوری پیش‌بینی چنین وضعیتی شده و راه حل آن نیز بر روی کاغذ آمده است اما به لحاظ عملی، خوشبختانه تاکنون در این ایستگاه از این دستورالعمل استفاده ای نشده است.
لازم به ذکر است که جدای بررسی‌های روانشناسانه برای انتخاب هماهنگ گروههای اعزامی به ایستگاه فضایی بین‌المللی، وجود بخش‌های متعدد و تقسیم کار بین کیهان نوردان در این مجتمع عظیم مداری می‌تواند دلیل خوبی باشد بر کم شدن اختلاف‌ها.
گردآوری:گروه سرگرمی سیمرغ
seemorgh.com/entertainment
منبع: isna.ir