چرا نفس یک نفر ممکن است بویی شبیه استون بدهد و دلیل آن چه میتواند باشد؟
بیشتر افراد معمولا بوی دهانشان را یا به غذا ربط میدهند و یا به بهداشت ضعیف دهان و دندان. اما واقعیت فراتر از اینهاست. اگر دهان کسی بوی استون یا لاک پاک کُن بدهد میتواند نشاندهنده بیماریهایی چون دیابت باشد. بوی دهان فرد، علامتی از سلامت عمومی اوست. در این مطلب به شما میگوییم چرا نفس یک نفر ممکن است بویی شبیه استون بدهد و دلیل آن چه میتواند باشد.
دیابت چه اثری بر بوی دهان میگذارد؟
دیابت میتواند بر بوی دهان فرد تاثیر گذاشته و موجب بد بویی دهان یا *هالیتوز Halitosis بشود. در تحقیقی در سال 2009، محققان دریافتند آنالیز بوی دهان فرد، به تشخیص دیابت در مراحل اولیه آن کمک میکند.
*بَدبویی دَهان Bad breath یا هالیتوز halitosis: مشکل شایعی است. دلیل نخست مراجعات فساد دندان و دلیل دوم بیماری لثه است.
*کتون Ketones : کتونها موادی هستند که در مواردی که بدن شما قادر نباشد انرژی کافی از قند به دست آورد و مجبور شود از چربیها برای تامین انرژی مورد نیاز خود استفاده کند، ساخته میشوند.
بیماری دیابت باعث بروز 2 مشکل می شود که آن 2 مشکل باعث بوی بد دهان می شوند:
- - بیماری لثه
- بالا بودن کتون* Ketones در خون
1. دیابت.....بیماری لثه.....بوی بد دهان
اسم مناسب بیماری لثه، پریودونتال* Periodontal است که شامل انواع زیر میشود:
- ورم لثه
- پریودونتال خفیف
- پریودونتال پیشرفته
* بیماری پریودنتال یا پیرادندانی periodontal disease: به بیماری بافتهای نگهدارنده دندانها گفته میشود. بافتهای نگهدارنده دندانها عبارتند از لثه، الیاف اتصال دهنده دندان به استخوان و بافت استخوانی اطراف دندان.
دیابت میتواند منجر به افزایش احتمال بیماری لثه بشود که بد بو شدن دهان را به دنبال دارد. اما بیماری لثه، باعث نمیشود تنفس فرد بویی شبیه استون بدهد. اگر کسی دیابت داشته باشد و نفسش بویی شبیه استون بدهد، معمولا به دلیل بالا بودن سطح کتونها در خونش است.
اگر می خواهید بیشتر بدانید : بیماری های لثه را جدی بگیرید، زیرا...
اگر می خواهید بیشتر بدانید : نشانه های بیماری لثه
2. دیابت.....بالا رفتن کتون خون.....بوی استون در دهان
اگر دیابت تحت کنترل نباشد، بدن نمیتواند انسولین کافی برای تجزیه گلوکز در خون را تولید کند. یعنی سلولهای بدن، گلوکز کافی برای استفاده به عنوان انرژی دریافت نمیکنند. کتون از استون تشکیل شده است. استون، همان مادهای است که برای پاک کردن لاک استفاده میشود و بوی خاص و متمایزی دارد. اگر نفس فرد مبتلا به دیابت، بوی استون بدهد، دلیل آن بالا بودن میزان کتونها در خونش است.
کتوزیس ketosis چیست؟
استون، سادهترین کتون است. این کتون، وقتی ترشح میشود که کبد، اسیدهای چرب را طی فرایندی به نام کتوزیس* Ketosis (نوعی متابولیسم) برای انرژی تجزیه میکند. این کتونهایی که وارد جریان خون میشوند، توسط بدن به عنوان سوخت مصرف میشوند. کتونهایی که به عنوان سوخت مصرف نمیشوند، از بدن دفع میشوند که معمولا این دفع از طریق ادرار صورت میگیرد. استون، با بازدم فرد، بیرون داده میشود که دلیل بد بو شدن دهان است. استون، به غیر از اینکه به صورت طبیعی در بدن انسان وجود دارد در حلّال رنگ، لاک ناخن و محصولات پلاستیکی نیز وجود دارد.
* کتوزیس Ketosis : کتوزیس یا کتوسیس، یک فرایند متابولیکی نرمال است که بدن شما برای حیاتش آن را انجام میدهد. هنگامیکه بدنتان کربوهیدرات کافی از مواد غذایی دریافت نکند تا سلولهای شما برای تولید انرژی، آنها را بسوزانند، به جای آن، چربی را میسوزاند. آنگاه بعنوان بخشی از این فرایند، چیزی ساخته میشود بنام کتون. اگر سالم هستید و یک رژیم غذایی متعادل دارید، بدن شما مقدار سوزاندن چربی کنترل میکند، و معمولا کتون ساخته نشده و از آن استفاده نمیشود. اما هنگامیکه کالری مصرفی یا مقدار مصرف کربوهیدراتتان را کاهش میدهید، بدن شما برای تولید انرژی از کتوزیس استفاده میکند. در افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده هم، کتوزیس نشانهی عدم استفادهی کافی از انسولین است.
کتواسیدوزیس دیابتی Diabetic ketoacidosis یا DKA چیست؟
کتوزیس، معمولا مضر نیست، البته تا زمانی که سطح کتونهای خون خیلی بالا نرود. اما اگر فرد مبتلا به دیابت باشد و تحت کنترل و درمان مناسب قرار نگیرد، سطح کتونها میتواند خیلی بالا برود. کتواسیدوزیس ِ دیابتی Diabetic ketoacidosis یا DKA، زمانی روی میدهد که سطح کتونها به حد ناسالمی برسد. این شرایط خطرناکی است چون خون، اسیدی شده و میتواند روی سایر ارگانهای بدن اثر بگذارد.
کتو اسیدوزیس میتواند در عرض کمتر از 24 ساعت روی بدهد و اغلب هم در مبتلایان به دیابت نوع اول دیده میشود. همچنین این بیماری میتواند مبتلایان به دیابت نوع دوم را هم، در صورت عدم مصرف یک دوز انسولین تهدید کند. هم کتوزیس و هم کتو اسیدوزیس میتوانند بوی مشابه استون در دهان ایجاد کنند اما در مورد کتوزیس، این بو بسیار کمتر است. اگر نفس فرد، شدیدا بوی استون بدهد میتواند نشان دهنده DKA باشد.
سایر علائم کتو اسیدوزیس دیابتی DKA :
- تکرر ادرار
- تهوع
- استفراغ
- شکم درد
- بالا بودن قند خون
- مشکل در تنفس
- احساس گیجی و پریشانی
کسی که علائم DKA را دارد باید فورا به پزشک مراجعه کند.
دیگر علل بوی استون در دهان به غیر از دیابت:
رژیم کتوژنیک Ketogenic
رژیم غذایی کتوژنیک نوعی رژیم غذایی کم کربوهیدرات است که میتواند سبب بوی استون در تنفس بشود. کتوزیس، حالتی از متابولیسم است که فرد با پیروی از رژیم کتوژنیک در تلاش برای کاهش وزنش، سعی دارد آن را تقویت کند. رژیم کتوژنیک شامل تغذیهای بر پایه پروتئین فراوان و کربوهیدرات بسیار کم است. این شیوه غذایی، بدن را وادار میکند به جای کربوهیدراتها، چربیها را به عنوان انرژی بسوزاند.
مطالعهای در سال 2002 نشان داد، بوی استون در دهان، نشانه آشکاری از این است که بدن فرد، تحت رژیم کتوژنیک بوده و در حالت کتوزیس قرار دارد.
عوارض رژیم کتوژنیک
هر چند به نظر میرسد رژیم کتوژنیک، راهی برای کاهش وزن است، اما باید نسبت به عوارض آن هم آگاهی داشته باشید:
- از دست دادن املاح بدن
- علائمی شبیه آنفلوآنزا
- خستگی و ضعف
- تغییرات در دفع
- تنفس بد بو
- گرفتگیهای عضلات پا
اعتیاد به الکل
یکی از عوارض اعتیاد به الکل این است که فرد، به اندازه کافی غذا نمیخورد. استفاده زیاد از الکل و گرسنگی، از دلایل کتو اسیدوزیس الکلی هستند. کتو اسیدوزیس الکلی مانند DKA میتواند موجب بد بو شدن تنفس فرد شود. سایر علائم کتو اسیدوزیس الکلی شامل تهوع، استفراغ و شکم درد میشود.
چه وقت لازم است به پزشک مراجعه کنید؟
اگر فرد مبتلا به دیابت، متوجه بوی استون در دهانش بشود، باید مطمئن شود که برنامه درمانی خود را به خوبی پیگیری میکند یا نه. معمولا این روند درمان شامل دریافت انسولین برای تنظیم قند خون و خارج کردن بدن از حالت کتوزیس میشود. اگر هم متوجه شود که بوی دهانش شدیدا شبیه بوی استون است یا سایر علائم DKA را داشته باشد، باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کند.
اگر نفس فرد بوی استون بدهد اما در حال حاضر مبتلا به دیابت نباشد، باید به پزشک مراجعه کند. پزشک میتواند به تشخیص دلیل این بو در تنفس، کمک کرده و درمان مناسب را تجویز کند.
اگر می خواهید بیشتر بدانید : بیماری هایی که از طریق نفس و بوی دهان تشخیص داده می شوند
گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
seemorgh.com/health
منبع: bartarinha.ir