خطر در کمین قلب کودکان

براساس آمار و ارقام مراكز كنترل بیماری‌های آمریكا ‍(CDC)، حدود سه میلیون نوجوان سیگاری در آمریكا وجود دارند و هر روز چهارهزار نوجوان دیگر به آنها اضافه می‌شوند. اغلب این نوجوانان سیگاری در دوران تحصیل و در مقطع دبیرستان سیگار كشیدن را شروع می‌كنند. هر سال، نودهزار نفر در آمریكا جان خود را در اثر سیگار از دست می‌دهند. 75 درصد از بیماری‌های قلبی در میان مردم در اثر سیگار كشیدن به وجود می‌آید. هر چه این مدت زمان طولانی‌تر باشد، خطر بروز بیماری‌ قلبی نیز بیشتر می‌شود.

 

سیگار كشیدن چه تاثیری روی قلب دارد؟

سیگار كشیدن باعث افزایش خطر سرطان ریه و بیماری‌های قلبی می‌شود. اغلب نوجوانانی كه به سیگار كشیدن معتاد می‌شوند، در واقع به نیكوتین سیگار اعتیاد پیدا می‌كنند. نیكوتین باعث تنگ شدن رگ‌های خونی می‌شود. حتی در نوجوانان نیز ترك سیگار كار بسیار دشواری است و درست همان علائمی را دارد كه در بزرگسالان بروز می‌كند. اگرچه نیكوتین عامل اصلی و فعال موجود در سیگار است، اما سایر مواد شیمیایی و تركیبات مثل تار (ماده‌ای قیر مانند) و مونوكسیدكربن نیز برای سلامت قلب مضر هستند. این مواد باعث بسته شدن عروق اصلی می‌شوند و ضربان‌های قلب را دچار اختلال می‌كنند. مواد شیمیایی موجود در سیگار و توتون باعث ایجاد پلاك‌های چربی در رگ‌ها می‌شوند و به دیواره رگ‌ها آسیب می‌رسانند. این مواد شیمیایی روی میزان فیبرینوژن و كلسترول نیز تأثیر می‌گذارند. این اتفاقات خطر تشكیل لخته‌های خونی را بالا می‌برد و منجر به حمله قلبی می‌شود.

 

چگونه نوجوانان را تشویق كنیم كه اصلا سراغ سیگار نروند؟

در مورد اثرات بد سیگار كشیدن با آنها صحبت كنید. زرد شدن دندان‌ها، تنفس بد، بوی بد لباس‌ها، تیره شدن رنگ پوست و كوتاه شدن نفس. آسیب دیدگی ریه‌ها و كاهش ذخیره اكسیژن در عضلات نیز از دیگر عوارض سیگار كشیدن هستند.

 برای فرزندتان یك الگو باشید

اگر خودتان هم سیگار می‌كشید، بهتر است این عادت را ترك كنید و حتی اجازه ندهید دیگران نیز در خانه شما سیگار بكشند.

 

چگونه به نوجوان خود كمك كنیم تا سیگار نكشد؟

همواره یار و یاور آنها باشید و آنها را حمایت كنید. دلایل اینكه چرا باید سیگار را ترك كنند، به آنها بگویید مثل افزایش طول عمر و كاهش بیماری‌های حاد و مزمن. اگر خودتان هم سیگار می‌كشید به او بگویید كه بیا هر دو با هم آن را ترك كنیم. حدود نیمی از نوجوانان سیگاری، والدین سیگاری دارند. در نهایت می‌توانید از پزشك و مشاور نیز برای ترك سیگار كمك بگیرید.

 

چاقی

چاقی یكی از عوامل اصلی بیماری قلبی است. از هر سه نفر در آمریكا، یك نفر چاق است. چاقی در این كشور باعث مرگ بیش از صدهزار نفر می‌شود. چاقی دوران كودكی این روزها تبدیل به یك معضل همه‌گیر شده است. در آمریكا 33-16 درصد از كودكان چاق هستند و بیماری‌های مرتبط با چاقی نیز به همین صورت رشد صعودی داشته است؛ مثل دیابت نوع 2. كودكان چاق احتمالا در بزرگسالی نیز افراد چاقی می‌شوند. جلوگیری از چاقی در دوران كودكی و نوجوانی خطر چاقی در بزرگسالی را كاهش می‌دهد و به همین ترتیب خطراتی مثل بیماری قلبی، دیابت و... نیز كاهش می‌یابد.

 

چاقی چیست و چه چیزی باعث چاقی می‌شود؟

بدن ما از آب، چربی، پروتئین، كربوهیدرات، ویتامین‌ها و املاح تشكیل شده است. چاقی یعنی داشتن چربی بیش از اندازه. در برخی افراد دلیل چاقی مشخص است. آنها كالری بسیار زیادی دریافت می‌كنند و به همان نسبت كالری نمی‌سوزانند. سایر دلایل چاقی عبارتند از: عوامل ژنتیكی، سن‌وسال، جنسیت، بیماری‌ها و شیوه‌ غلط زندگی. چاقی فرد را در یك وضعیت بحرانی و جدی قرار می‌دهد سلول‌های چربی كه در كودكی جذب می‌‌كنیم و آنها را با خود داریم تا بزرگسالی نیز همواره با ما هستند. كودكان چاق 5 برابر كودكان با وزن طبیعی و عادی در بزرگسالی در معرض چاقی هستند. رژیم گرفتن در بزرگسالی باعث كاهش اندازه سلول‌های چربی می‌شود، ‌ولی تعداد واقعی آنها را كم نمی‌‌كند.

 

چگونه بدانیم كه فرزندمان چاق است یا نه؟

BMI كودكان بستگی به سن و سال آنها دارد، چرا كه كودكان با رشد و بزرگ‌تر شدن، چربی‌های بیشتری را در بدن خود نگهداری می‌‌كنند. در ضمن مقدار و تعداد سلول‌های چربی در دخترها و پسرها متفاوت است. بنابراین علاوه بر سن‌وسال، جنسیت نیز در این زمینه نقش تعیین كننده دارد. BMI یك فرمول از وزن در واحد كیلوگرم است كه به قد در واحد مترمربع تقسیم می‌شود. (BMI= kg/m2) برای یافتن BMI فرزندتان از این روش استفاده كنید.

در كودكان بسیار لاغر، BMI آنها كمتر از 18.5 می‌باشد.

كودكانی كه وزن طبیعی دارند، BMI آنها بین 18.5-24.9  است.

و در كودكان چاق، BMI آنها بالاتر از 30 می‌باشد.

چگونه وزن كودك‌مان را كنترل و یا چاقی او را درمان كنیم؟

اگر فرزندتان چاق است، ابتدا او را نزد پزشك متخصص ببرید تا مطمئن شوید كه اضافه وزن او چقدر است و دلیل چاقی او چیست. اگر كودك شما هیچ دلیل پزشكی برای چاق شدن ندارد، احتمالاً توصیه پزشك این خواهد بود كه سبك و شیوه زندگی و تغذیه او را تغییر دهید.

 به او بیشتر از غذاهایی بدهید كه كالری كمتری دارند.

هیچ‌گاه از غذا به عنوان جایزه فرزندتان استفاده نكنید.

غذاهای میان وعده او را محدودتر كنید و تمام چیزهایی را كه به عنوان غذای میان وعده می‌خورد، كنترل كنید.

در مورد غذایی كه در مدرسه می‌خورد نیز دقیق باشید.

حجم غذاهای او را كمی كاهش دهید.

میزان فعالیت‌های فیزیكی او را افزایش دهید. در عین حال ورزش‌ها و بازی‌هایی را برای او انتخاب كنید كه هم سرگرم كننده هستند و هم كودكان را وادار به جنب و جوش می‌كنند.

مدت تماشای تلویزیون و پای كامپیوتر نشستن را محدود كنید.

چاقی دوران كودكی به سختی كنترل می‌شود، ولی پزشك كودك به شما كمك می‌كند تا این‌كار را راحت‌تر انجام دهید.

كم‌تحركی فیزیكی

كم‌تحركی فیزیكی از عوامل خطرساز دیگر در بروز بیماری‌های قلبی است. افرادی كه ورزش نمی‌كنند، بیشتر در معرض خطر بیماری‌های قلبی هستند، زیرا كم‌تحركی باعث افزایش عوامل خطرساز دیگر مثل كلسترول بالا، فشارخون بالا، چاقی و دیابت می‌شود.

كودكان فعال در بزرگسالی نیز افرادی فعال و پرتحرك خواهند بود. ورزش مرتب و مداوم باعث:

كنترل وزن می‌شود و از چاقی كودكان جلوگیری می‌كند. به همین ترتیب خطرات دیگر مثل بیماری‌ قلبی، و دیابت نیز در آنها كاهش می‌یابد.

استخوان‌ها را تقویت می‌كند و رشد بهتر استخوان‌ها و كاهش میزان شكنندگی آنها در بزرگسالی را به دنبال دارد.

باعث افزایش حس خود دوستی و اعتماد به نفس بیشتر می‌شود. در ضمن به فرزندتان كمك می‌‌كند تا حس بهتری از نظر جسمی و روانی داشته باشد.

میزان HDL (كلسترول خوب) را افزایش و میزان استرس را كاهش می‌دهد.

چگونه بدانیم فرزندمان به اندازه كافی تحرك و فعالیت فیزیكی دارد؟

پزشكان می‌گویند كودكان پنج ساله و بزرگ‌تر از آن باید حتماً روزانه 30 دقیقه ورزش كنند. اگر نمی‌دانید كه كودك‌تان به اندازه كافی تحرك دارد یا خیر، از خودتان این سوالات را بپرسید:

فعالیت‌های غیر تحركی او چقدر است؟ چقدر تلویزیون تماشا می‌كند؟

در طول هفته چند بار سراغ دوچرخه‌سواری، اسكیت، فوتبال و... سایر بازی‌ها می‌رود؟

فعالیت‌های ایروبیكی دارد؟ آیا به كلاس رقص، فوتبال و بسكتبال می‌رود؟

اصلا می‌دود یا خیر؟

كودكانی كه از این ورزش‌ها لذت می‌برند، به اندازه كافی تحرك دارند. می‌توانید از پزشك و متخصص مربوط كمك بگیرید تا متناسب با وزن، سن و توانایی‌های فرزندتان او را به ورزش و تحرك داشتن تشویق كنید. ورزش كردن برای كودكان بسیار مهم است؛ حتی برا‌ی آنهایی كه ورزش را دوست ندارند یا دچار ناتوانی هستند. در مورد این كودكان می‌توانید به جای ورزش از بازی استفاده كنید تا لااقل از این طریق فعالیت فیزیكی آنها افزایش یابد.