بوتولیسم یك نوع مسمومیت غذایی جدی، ولی غیر مسری است. این مسمومیت دستگاه عصبی مركزی و دستگاه عضلانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
باكتری كلستریدیوم بوتولینوم یك باكتری بی‌هوازی است كه در غذای آلوده یا خوب پخته نشده رشد می‌كند. با رشد این باكتری در غذا، سم قدرتمندی تولید و ترشح می‌شود كه توانایی جذب از دستگاه گوارش و گسترش به دستگاه عصبی مركزی را دارد. غذاهایی كه با احتمال بیشتری ممكن است باعث بوتولیسم شوند عبارتند از: سبزیجات و میوه‌هایی كه در خانه كنسرو می‌شوند، ماهی، گوشت، سوسیس خوب پخته نشده، گوشت دوده داده و محصولات لبنی در شیرخواران زیر یك سال، عسل خام یا سایر غذاهای پخته نشده ممكن است باعث بوتولیسم شوند.این باكتری امكان دارد زخم را نیز آلوده سازد و سم ترشح كند.
علائم بیماری
معمولا 36 تا 18 ساعت پس از خوردن غذای آلوده علائم ظاهر می‌شوند. شایع‌ترین علائم بیماری شامل تار شدن دید، یا دو تا دیدن، افتادن پلك‌های چشم ،خشك شدن دهان، خورده‌‌خورده صحبت كردن، مشكل در قورت دادن غذا یا مایعات، استفراغ و اسهال و ضعف دست‌ها یا پاهاست كه نهایتاً ممكن است به فلج نیز بیانجامد.
درمان
اگر تنها چند ساعت از خوردن غذای مسموم گذشته باشد، باید فرد را وادار به استفراغ كنید. بستری كردن بیمار جهت انجام مراقبت‌های ویژه ضرورت دارد. امكان دارد بیمار به تهویه مكانیكی نیاز پیدا كند. تزریق سرم ضد سم بوتولیسم جلوی بدتر شدن بیماری را می‌گیرد. سرم ضد سم از سرم اسب مشتق می‌شود، كه علی‌رغم این‌كه زندگی فرد را ممكن است نجات دهد، اثرات جانبی جدی دارد. معمولاً تزریق مایعات و تغذیه داخل وریدی به هنگام بستری شدن بیمار لازم است، زیرا بیمار در بلع مشكل دارد.
با اقدام فوری، پیامد بیماری خوب است. هر چه قدر مقدار سم ورودی بیشتر باشد، علائم زودتر آغاز می‌شوند و وضعیت بیمار نیز خطرناك‌تر خواهد بود. میزان كلی مرگ‌ومیر 10 تا 25 درصد است.
10 فرمان
2. اگر پس از باز كردن در قوطی، دیدید كنسرو تغییر رنگ داده و دارای بوی نامطبوع است و حالت كف آلودگی دارد، فاسد است. از مصرف آن جدا خودداری كنید.
3. هیچ‌گاه غذایی را كه قطعاً مشخص نیست خوب پخته یا كنسرو شده است، نخورید.
4. تورم قوطی كنسرو نشان دهنده آلودگی میكروبی است. از مصرف چنین كنسروی خودداری نمایید.
5. هیچ‌گاه به شیرخواران غذای حاوی عسل یا شربت‌های ضد سرفه ندهید.
6 . جوشاندن غذا می‌تواند از بوتولیسم پیشگیری كند. قبل از مصرف كنسرو ماهی و گوشت حتما آن را به مدت 15 دقیقه بجوشانید.
7. اگر علایم بوتولیسم را مشاهده كردید بلافاصله آمبولانس خبر كنید. این یك وضعیت اورژانس است.
8 . اگر ضعف، تاری دید یا خورده خورده صحبت كردن، دوباره ظاهر شوند، بازگشت این علائم ممكن است نشان‌دهنده نیاز به درمان بیشتر باشد.
9. قوطی‌های مواد غذایی كنسروی زنگ زده به ویژه ماهی و گوشت را هرگز خریداری نكنید و مورد مصرف قرار ندهید.
10. به خاطر داشته باشید سم باكتری هیچ بو و طعمی‌ندارد . پس به صرف عدم تغییر بو و طعم كنسرو را نجوشانده، مصرف نكنید .