به پسرم نیما هم كه علاقه زیادی به این امر نشان می‌داد، گفتم اگر می‌خواهی وارد سینما شوی ابتدا وكیل شود...
 
   «بهمن فرمان آرا» گفت: سینما كاری بسیار سخت است و به همین دلیل من به هیچ یك از سه فرزندم اجازه ندادم وارد این حرفه شوند.
  دوازدهمین نشست تخصصی انجمن بازیگران سینمایی ایران، بعدازظهر روز چهارشنبه دوم بهمن ماه؛ با حضور «بهمن فرمان‌آرا» و سخنرانی وی با موضوع «از كلوزآپ تا لانگ شات» (بازیگری در سینما) توسط انجمن بازیگران سینما در تالار اجتماعات خانه سینما برگزار شد و طی آن فرمان آرا در كنار صحبت از مبانی بازیگری و شناخت صحیح دوربین از رضاكیانیان و هدیه تهرانی تمجید كرد و گلزار را تنها سوپر استار واقعی سینمای ایران دانست.
بر اساس این گزارش، فرمان آرا در ابتدای این نشست با تاكید بر گروهی بودن فعالیت در سینما گفت: سینما فعالیتی گروهی است، و در این میان یك كارگردان هر چقدر هم كه بخواهد كار بازیگر را كنترل كند، اگر كار یك عضو دیگر گروه مانند فیلمبردار یا تدوینگر خوب نباشد، آن بازی نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت و فیلم جواب نخواهد داد.
وی ادامه داد: نكته دیگر بر كار كارگردان اثر می‌گذارد مساله تصویربرداری است، من معتقدم هر گاه دو نفر در حال بازی در یك صحنه هستند، نفر سوم هم دوربین است و فیلمبردار بسته به لنز و نوع تكنیكی كه استفاده می‌كند عمیقا در بازی بازیگر و فضای فیلم تاثیر می‌گذارد.
این كارگردان سینمای كشورمان در ادامه با انتقاد از رویكرد سریال‌سازی تلویزیون و تاثیر منفی بر بازی بازیگران افزود: سریال‌های تلویزیونی به دلیل مسائل مالی ناچارند از افراد بی‌شماری به عنوان بازیگر استفاده كنند و بدین تریبت به نوعی تبدیل به كارخانه شلخته‌بازی شده‌اند و بازی‌های آنها به قدری ضعیف و حركات به قدری بد است كه مخاطب گاه با خود می‌گوید، ایرادی ندارد حال كه تماشای این فیلم مجانی است در كنارش كارهایم را انجام می‌دهم.
وی خاطر نشان كرد: مشكلات مالی یكی از مسایلی است كه به شدت در جنس این بازی‌ها تاثیر می‌گذارد ومعمولا مسایل اقتصادی و یا عدم دسترسی به همه لوكیشن‌ها در زمان مقرر، موجب می‌شود كه یك فیلم سینمایی به ترتیب فیلمنامه، فیلمبرداری نشود. در این شرایط مسلما تسلط بازیگر به نقشی كه می‌خواهد آن را ایفا كند، تاثیر بسزایی خواهد داشت.
كارگردان فیلم «شازده احتجاب» در ادامه با تاكید بر تاثیر فیزیك مناسب بر كار یك بازیگر تصریح كرد: بسیار واضح است كه فیزیك بازیگر در ایفای نقش او بسیار موثر خواهد بود و همین مساله موجب شده است در كشورهای دیگر، هنرپیشه‌های زن نسبت به مردها مورد ظلم قرار بگیرند.
فرمان‌آرا ادامه داد: درآن فیلم‌ها سن و فیزیك بازیگر زن اهمیت بیشتری پیدا می‌كند و بدین ترتیب پس از 40 سالگی زنان یا باید این حرفه را كنار گذارند و یا باید داوطلبانه نقش مادر را بازی كنند و از نقش‌های اول فاصله بگیرند و به همین دلیل است كه عمر كاری بازیگران زن بسیار محدود است.
كارگردان فیلم «بوی كافور عطر یاسٍ» همچنین با اشاره به نقش شرایط فیزیكی در موفقیت سوپراستار و اینكه محمدرضا گلزار جزو معدود سوپراستارهای سینمای ایران در این زمینه است گفت: سوپراستارها در تمام دنیا به دلیل شرایط فیزیكی خود سوپراستار شده‌اند و اگر حتی صد فیلم هم بازی كنند، در تمام آنها نقش‌های اول خودشان هستند و بعد دیگری.
وی با بیان اینكه محمدرضا گلزار جزو معدود سوپراستارهای موفق سینمای ایران در این زمینه است، خاطرنشان كرد:در سینمای ایران «محمدرضا گلزار» در این زمینه از همه مشهورتر است، به طوریكه در هر فیلمی كه بازی می‌كند، حتی فیلم‌هایی كه از سطح پایینی برخوردارند، آن فیلم حداقل یك میلیارد فروش خواهد شد.
فرمان آرا همچنین با تمجدید از استعداد غریزی حامد بهداد در بازیگری افزود:برخی هنرپیشه‌ها نیز به طور غریزی هنرپیشه هستند و حتی بدون آموزش حس خوبی می‌گیرند كه یكی از این افراد «حامد بهداد» است، البته ما در جماعت جوان‌مان هنرپیشه خوب زیاد داریم.
این كارگردان مطرح سینمای كشورمان با تاكید بر خوب گوش كردن بزرگترین كار یك بازیگر تاكید كرد: اما بزرگترین كار یك بازیگر، به ویژه در سینما، گوش كردن است. اگر به سریال‌های تلویزیونی نگاه كنید به خوبی متوجه خواهید شد كه تمام مدتی كه یك بازیگر دیالوگ می‌گوید، نقش مقابل او منتظر آن است كه ببیند چه زمانی او باید دیالوگ بگوید. در حالی كه باید دیالوگ‌ها به ملكه ذهن بازیگر تبدیل شده باشد و او به هنگام ضبط فیلم، دیالوگ‌های طرف مقابلش را چنان گوش كند كه انگار برای اولین‌بار آن را می‌شنود.
وی با تشبیه خود به عنوان كارگردان به رهبر یك اركستر ادامه داد: همواره به عنوان یك كارگردان خود را شبیه به رهبر یك اركستر می‌بینم، چرا كه باید گروهی 60 یا 70 نفره را مدیریت كنم و در این میان باید با هر فردی برخوردی متناسب با جایگاه و ویژگی او داشته باشم و باید یاد بگیرم كه چگونه با این افراد طوری برخورد كرد كه گروه به شكل بهتری هدایت شود اما برخی كارگردانان جوان‌ توان این كنترل را ندارند و به همین دلیل است كه بعضا در فیلم‌های آنها شاهد بازی‌های متفاوت از یك بازیگر هستیم.
به گزارش خبرنگار سینمایی فارس،فرمان آرا در ادامه با تجمید از «رضاكیانیان» به عنوان بازیگری كه با استفاده از هوش بسیار بالای خود، با یك نگاه تمام حركات افراد مختلف را در ذهن خود ثبت می‌كنند اظهار داشت: كیانیان از آن دسته بازیگرانی است كه با یك نگاه تمام حركات افراد مختلف را در ذهن خود ثبت می‌كنند، برخی بازیگران به علت قدرت دیدی كه دارند هر المانی را بازسازی می‌كنند اما باید توجه داشت كه در این میان یك چیز كم است.گاه در این بازی‌ها به نظر می رسد كه یك چیز كم است و آن هم روح كار است، چرا كه ما در سینما زندگی را بازسازی نمی كنیم بلكه خلق می‌كنیم.
كارگردان فیلم «خانه‌ای روی آب» همچنین با اشاره به اینكه اعتماد به نفس بازیگر مهمترین مساله در ایفای نقش است،خاطر نشان كرد: جمله‌ای معروف می‌گوید:«بهترین بازی بازیگران را زمانی می‌بینی كه اعتماد به نفس آنها در بالاترین حد قرار دارد» و به همین دلیل اعتماد به نفس در ایفای یك نقش از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی در ادامه همچنین با تمجید از «هدیه تهرانی» به عنوان بازیگری با دوربین آشنایی كامل دارد،‌افزود: بازیگری مانند هدیه تهرانی، بی‌دلیل تهرانی نشده است، او عكاسی بسیار قوی است و كاملا لنزها را می‌شناسد و به خوبی می‌داند در برخورد با دوربین چه كار باید كرد.
پس از پایان صحبت‌های فرمان‌آرا یكی از حاضران در سوالی را در خصوص الفت گرفتن او به برخی بازیگران مطرح كرد كه وی در پاسخ گفت: كار سینمایی كاری بسیار مشكل است و آنچه برای من از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، این است كه اعضای گروه با یكدیگر تناسب و تفاهم داشته باشند.
كارگردان فیلم «بوی كافور عطر یاس» همچنین با ذكر خاطره‌ای در خصوص نحوه حضور كیانیان در این فیلم اظهار داشت: به هنگام ساخت «بوی كافور، عطر یاس» قرار بود فردای روزی كه من سكانس‌های شخصیت اصلی را ایفا كردم، بازیگری كه برای ایفای نقش وكیل انتخاب شده بود، جلوی دوربین برود اما او در همان روز آخر اعلام كرد كه برای شركت در كار دیگری آماده شده است و از نظر ظاهری به مشخصات آن فیلم درآمده است. به همین دلیل من شب با رضا كیانیان تماس گرفتم تا او نقش را ایفا كند و او هم فردای آن روز حاضر شد و این صحنه‌ها را ایفا كرد.
وی با عنوان این مطلب كه «خانه‌ای روی آب» را برای تشكر از كیانیان نوشت است تاكید كرد: بعدها «خانه‌ای روی آب» را به عنوان تشكر از رضا نوشتم و با این مسایل شما متوجه می‌شوید كه هماهنگ كردن یك گروه امری بسیار مشكل است، پس چه بهتر كه هنگامی كه با فردی هماهنگ هستی و نقش هم برای او مناسب است از همان فرد استفاده كنم. البته درمورد سایر عوامل فیلم‌سازی هم من معمولا از عوامل ثابت استفاده كرده‌ام.
این كارگردان سینمای كشورمان همچنین با عنوان اینكه فیلمنامه «رویای شیرین» را بر اساس كاراكتر اكبر عبدی و علیرضا خمسه نوشته است گفت: فیلمنامه «رویای شیرین» را از همان ابتدا برای این دو نفر نوشتم چراكه معتقدم هیچ گاه برای خمسه فیلمنامه مناسبی نوشته نشده تا بتواند خود را نشان دهد.
فرمان‌آرا در بخشی دیگر از سخنان خود با اشاره به بازنویسی‌های متعدد فیلمنامه‌هایش كرد خاطر نشان كرد: تقریبا از زمانی كه نگارش یك فیلمنامه را شروع می‌كنم، تا هنگامی كه زمان اجرای آن برسد، آن را به هشت شكل مختلف می‌نویسم و اینگونه نیست كه یك فیلمنامه بنویسم و بگویم این شاهكار است.در زمان ساخت فیلم‌ هم علی‌رغم آنكه دقیقا می‌دانم كه چه می‌خواهم به همه اجازه می‌دهم كه نظر بدهند و در آخر تصمیم می‌گیرم كه كدام نظرها به درد فیلم می‌خورد و هیچ‌گاه اینگونه نیست كه برای خود برج عاج درست كنم و به شیوه‌ای دیكتاتورمآبانه كار كنم.
وی تاكید كرد: همواره پشت صحنه فیلم‌هایم فضای خوبی وجود دارد و معتقدم باید فضای راحتی برای كار وجود داشته باشد و این فضا به وضوح نتایج خود را بر روی پرده نشان می‌دهد.
كارگردان فیلم به نمایش در نیامده «خاك آشنا» با ابراز تعجب از زمان طولانی برخی فیلم‌ها تریح كرد: هیچ یك از فیلم‌های من بیش از 35 جلسه فیلمبرداری نداشتند و بیش از دو ماه طول نكشیدند و فكر نمی‌كنم برای ساخت یك فیلم بیش از این هم زمان لازم باشد. من متوجه نمی‌شوم كه چرا عده‌ای می‌گویند فیلمبرداری هفت ماه طول خواهد كشید، در حالی كه پس از گذشت دو ماه اعضای گروه با یكدیگر به مشكل برمی‌خورند.
فرمان‌آرا در ادامه این نشست با تاكید بر اینكه به دلیل مشكلات سینما اجازه ورود به این حرفه را به فرزندانش نداده است اظهار داشت: سینما كاری بسیار سخت است و به همین دلیل من به هیچ یك از سه فرزندم اجازه ندادم وارد این حرفه شوند چرا كه در سینما هنگامی كه فردی استعداد و علاقه دارد هیچ كس چراغ به راه او نمی‌اندازد، اما همه جلوی راه او را می‌گیرند و سعی می‌كنند از پشت به او ضربه زنند.
وی ادامه داد: از نظر من 25 درصد كار سینما استعداد، 15 درصد ارتباطات و 60 درصد آن پوست كلفتی است. در این رده هیچ كس به هنرمند كمك نمی‌كند وبه همین دلیل هم هست كه در همین سینمای جزئی ما باند و باندبازی وجود دارد.
این كارگردان سینمای كشورمان افزود: من خود چون می‌دانستم كه سینما چقدر مشكل است به فرزندانم اجازه ندادم وارد این عرصه شوند. به پسرم نیما هم كه علاقه زیادی به این امر نشان می‌داد، گفتم اگرمی‌خواهی وارد سینما شوی ابتدا وكیل شود تا بدانم كه از نظر مادی توان تأمین آینده خود را داری تا بتوانی پس از آن وارد كار هنر شوی. درمورد دیگران هم وضع به همین گونه است و هر فرزندی كه می‌گوید می‌خواهد وارد سینما شود گویی سقف بر سر والدین او خراب می‌شود و والدین ترجیح می‌دهند حتی فرزندشان لوله‌كش شود اما هنرمند سینما نشود.
این كارگردان همچنین با فرصت دانستن تله فیلم‌های صداوسیما در صورت نابود نكردن سینما تاكید كرد: یكی از بهترین اتفاقاتی كه طی این سال‌ها افتاد، ظهور همین تله‌فیلم‌هاست. چرا كه این فیلم‌ها محل بسیار مناسبی هستند تا كارگردان و سایر عوامل به تمرین بپردازند و از آنجایی كه این فیلم‌ها بیننده ندارند، عوامل فرصت دارند تا به تمرین بپردازند. این مورد یكی از بزرگترین فرصت‌هایی است كه تلویزیون برای كارگردان‌های جوان فراهم كرده است،اما اگر هدف این فیلم‌ها نابود كردن سینما نبود، من صد درصد با آنها موافق بودم. 
فرمان‌آرا در خاتمه صحبت‌هایش در دوازدهمین نشست تخصصی انجمن بازیگران سینمایی ایران اظهار داشت: در حال حاضر، یكی از بزرگ‌ترین مسالی است كه من با آن مواجه می‌شوم، مساله‌ی بی‌سوادی است. متاسفانه اكنون اكثر افراد عادت به مطالعه زیاد ندارند و در میان دانشجویان مقاطع مختلف افراد خیلی كم مطالعه هستند و كمتر به گالری نقاشی می‌روند یا به تماشای یك فیلم می‌نشینند و من گاه در كلاس‌های درسم به دانشجویانم می‌گویم كه حداقل اگر با این سطح سواد و با این حجم بی‌اطلاعی چند روز دیگر مسئول و مدیر بخشی شدید، حداقل جلوی فیلمنامه‌هایی كه برای تصویب پیش شما می‌آورند، نگیرید.
 
 
گردآوری: گروه فرهنگی و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: farsnews.com