به گزارش ایسنا،امروز (یكشنبه) بیست‌وپنجمین سالروز درگذشت «اورسن ولز»، كارگردان، تهیه‌كننده و بازیگر صاحب‌نام هالیوود و خالق شاهكار «همشهری كین» است.
«جورج اورسن ولز» متولد ششم می 1915، از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان، فیلم‌نامه‌نویسان، بازیگران و تهیه‌كنندگان سینمای آمریكا بود كه فعالیت چشم‌گیری هم‌زمان در عرصه تلویزیون، تئاتر، رادیو و سینما داشت.
اورسون ولز به لطف شخصیت و صدای جذاب‌اش و نیز ساخته‌های خلاقانه، یكی از مستعد‌ترین هنرمندان قرن بیستم محسوب می‌شود.
سبك خاص فیلم‌سازی، استفاده خلاقانه از نور، بهره‌گیری بی‌نظیر از زاویه‌های دوربین، تكنیك‌های صدابرداری و برداشت‌های بلند ازجمله شاخصه‌های فیلم‌سازی اورسن ولز بودند.
اولین جرقه‌های شهرت «ولز» در سال 1938 رقم خورد؛ زمانی‌كه كارگردانی و روایت داستان رادیویی اقتباس از رمان «نبرد دنیاها» را به عهده گرفت.
اورسن ولز در سال 1941 با ساخت اولین فیلم بلند خود بر اوج قله شهرت ایستاد. «همشهری كین» كه خود وی در آن نقش «چارلز فاستر ولز» را ایفا كرد، امروزه به عقیده بسیاری از منتقدین بهترین فیلم تاریخ سینمای جهان است كه ولز در حالی‌كه فقط 25 سال داشت آن را مقابل دوربین برد.
اورسن ولز در سال 2002 در دو نظرسنجی جداگانه كه ازسوی انجمن فیلم بریتانیا انجام گرفت، به‌عنوان بهترین كارگردان تمام ادوار سینمای جهان انتخاب شد.
وی درعرصه بازیگری نیز بسیار مستعد بود، به‌طوری كه رتبه شانزدهم فهرست 100 بازیگران برتر تاریخ هالیوود را در فهرست انجمن بازیگران آمریكا در اختیار دارد.
اورسن ولز متولد ششم می 1915 در ویسكونسین در خانواده‌ای متمول و صاحب نفوذ بود كه در چهار سالگی شاهد جدایی پدر‌و‌مادرش بود و در 9 سالگی مادرش را از دست داد. پس از مرگ پدر، وی به اروپا و شهر دوبلین مهاجرت كرد و به عنوان بازیگر تئاتر مشغول به فعالیت شد.
موفقیت او تا آنجا ادامه یافت كه به آمریكا رفت و هم‌زمان با اجرای تئاتر، در رادیو شروع به‌كار كرد. اولین فعالیت اورسن ولز در هالیوود، گویندگی نمایش‌نامه رادیویی «خانواده رابینسون» در سال 1940برای رادیو RKO بود؛ هرچند پیش از آن وی در تلاش برای ساخت اقتباس سینمایی از رمان «قلب تاریكی» جوزف كونراد بود.
اما در سال 1941 بود كه اورسن ولز سومین پیشنهاد ساخت فیلم را به كمپانی RKO ارائه كرد و مورد قبول قرار گرفت كه نتیجه آن ساخت شاهكار سینمای جهان یعنی «همشهری كین» بود. وی با این‌كه فقط 25 سال داشت، اما كارگردانی، تهیه‌كنندگی، نگارش فیلم‌نامه و نقش‌آفرینی در این فیلم را به‌عهده گرفت.
این فیلم كه ساخت آن 10 هفته به طول انجامید، با حضور معروف‌ترین عوامل فیلم هالیوود، از جمله «گرگ تولند» ساخته شد كه اورسن ولز او را سریع‌ترین فیلم‌بردار هالیوود می‌دانست. «همشهری كین» در 9 بخش نامزد جوایز اسكار بود كه فقط در رشته بهترین فیلم‌نامه اصلی موفق به دریافت جایزه شد.
اگرچه آكادمی اسكار توجه لازم را به این فیلم نداشت، اما «همشهری كین» توانست در طول سال‌ها به‌عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما شناخته شود. هرچند به تاخیر افتادن زمان اكران و توزیع نامناسب فیلم موجب شد تا میزان فروش آن چندان چشم‌گیر نباشد.
در دهه 60 دانشكده‌های فیلم‌سازی از «همشهری كین» به‌عنوان واحد درسی استفاده می‌كردند و تعدادی از بزرگان سینمای فرانسه چون «ژان لوك گدار» و «فرانسوا تروفو» از این فیلم الهام گرفتند.
دومین فیلم بلند اورسن ولز «امبرسون‌های باشكوه» بود كه در سال 1942 براساس كتاب برنده جایزه پولیتزر نوشته «بوت تاركینگتون» ساخته شد. وی علاوه‌بر تهیه‌كنندگی، در این فیلم ایفای نقش نیز داشت.
اورسون ولز فیلم بعدی خود را اثری مستند به نام «همه‌اش واقعیت است» در برزیل ساخت كه نیمی از بودجه یك میلیون دلاری آن را دولت آمریكا متقبل شد. این فیلم به واقع یك تبلیغ دوران جنگ برای دولت آمریكا بود تا كشور‌های آمریكای لاتین را از اتحاد با دیگر قدرت‌ها منع كند.
پس از بازگشت به هالیوود، اورسن ولز با استقبال كمپانی‌های فیلم‌سازی همراه نشد كه علت اصلی آن عدم موفقیت دو فیلم قبلی وی بود. به‌همین دلیل بار دیگر به كار در رادیو رو آورد.
از فیلم‌های بعدی اورسن ولز كه كارگردانی و بازیگری آن را برعهده داشت می‌توان به «غریبه»(1946)، «بانویی از شانگهای»(1948)، «آقای آركادین»(1955)، «نشانی از شر»(1958)، «محاكمه» (1963)، «ناقوس‌های نیمه‌شب» (1966)، «قصه جاویدان»(1968) و «برای تقلید» (1975) اشاره كرد.
اورسن ولز در سال 1952 جایزه بزرگ جشنواره كن را برای «اتللو» دریافت كرد. در سال 1959 بهترین بازیگر كن شد و در سال 1966 جایزه بیستمین سال تاسیس جشنواره كن و جایزه بزرگ دستاورد فنی این جشنواره را كسب كرد. در سال 1970 شیر طلای افتخاری ونیز به وی اعطا شد. او در سال 1971 جایزه اسكار افتخاری را گرفت.
وی در سال 1983 جایزه لوچینو ویسكونتی را از جوایز «دیوید دوناتلو» ایتالیا كسب كرد؛ در سال 1984 جایزه یك عمر دستاورد هنری را از انجمن كارگردانان آمریكا گرفت.
اورسن ولز روز دهم اكتبر 1985 در سن 70 سالگی در لس‌آنجلس درگذشت. وی با وجود آنكه در زمان خود كمتر مورد توجه قرار گرفت، امروزه یكی از كسانی است كه از لحاظ جنبه‌های بصری سینما بسیار مورد تحسین است.
هفته گذشته فیلم «همشهری كین» عنوان بهترین فیلم اول یك كارگردان در تاریخ سینما را به‌دست آورد. در نظرسنجی انجام شده از انجمن اینترنتی منتقدین فیلم برای انتخاب بهترین فیلم‌های اول تاریخ سینما، فیلم «همشهری كین» در رتبه اول ایستاد.
فیلم «كله پاك‌كن» ساخته دیوید لینچ در رتبه دوم قرار گرفته و «شب مردگان زنده» به كارگردانی «جورج رومرو» رتبه سوم این فهرست را به خود اختصاص داده است.
گردآوری:گروه فرهنگ وهنرسیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع:isna.ir