كامبیز درم بخش و اولین‌هایش

 

هیچ‌كاری غیر از كشیدن كاریكاتور بلد نیستم
«كامبیز درم‌بخش با معده‌ای به اندازه یك وعده غذای گربه، مثل یك نهنگ موضوع و مضمون شكار می‌كند.» این گفته ابراهیم حقیقی است درباره كاریكاتوریستی كه نه تنها نسل اولی‌های هنردوست و علاقه‌مند به كاریكاتور او را به خوبی می‌شناسند بلكه نسل دوم، سوم و حتی امروز نسل چهارمی‌ها نیز از ارتباط با كارهایش لذت می‌برند و از كارهای او الهام می‌گیرند.
درم‌بخش كه كارهایش از پیچیدگی به سادگی معناداری گراییده و در این راه به سبك و شیوه‌ای خاص دست یافته، متولد 1321 شیراز است. استعداد و علاقه ذاتی او به نقاشی و طراحی و رشد و نمو زیر سایه پدری هنرمند و هنردوست خیلی زود او را به وادی هنر نقاشی سوق داد و چاپ اولین كارش در ماهنامه ارتش نقطه عطفی در این زمینه بود كه افق‌های روشن پیش‌رو را به او نشان داد. او تحصیلاتش را در رشته نقاشی در هنرستان هنرهای زیبای تهران به پایان رساند.

 

درم‌بخش فعالیت هنری‌اش را (كه در اوایل كار صرفا به جنبه مادی‌اش فكر می‌كرد) از 14سالگی با نقاشی كشیدن برای فروش به مغازه‌ها شروع كرد و خیلی زود با تلاش و كار فراوان و بی‌وقفه خود توانست صفحات خالی و بی‌جان مطبوعات داخلی و خارجی را نیز با طراحی‌هایش حیاتی تازه ببخشد. او در 18سالگی با درآمدی كه از این راه به دست آورده بود راهی سفر آلمان شد و توانست با كاریكاتور‌های روز دنیا و كاریكاتوریست‌های مطرح آن از نزدیك آشنا شود و علم و هنر آنها را فراگیرد. چاپ كتاب‌های مختلفی از جمله: بدون شرح، كتاب كامبیز، مجموعه طرح‌های محیط‌زیست، المپیك خنده، سمفونی خطوط، داوینچی اگر مرا می‌دید و... و برپایی حدود 30 نمایشگاه انفرادی در داخل و خارج از كشور و 30نمایشگاه دسته‌جمعی داخلی و خارجی كاریكاتور و نقاشی، 50 سال همكاری دائمی با مطبوعات داخل و خارج از كشور و همچنین تدریس كاریكاتور در دانشگاه تهران از جمله دستاوردها و فعالیت‌های گرانقدر هنری وی است. درم‌بخش همچنین عناوین و جوایز فراوان بین‌المللی را در كارنامه هنری خویش دارد و داوری جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های زیادی را به عهده داشته است.
اولین‌های این هفته ما را با این كاریكاتوریست مطرح و پیشكسوت كه در عین پختگی و مهارت به‌سادگی و افتادگی بی‌نظیری چه در هنر خویش و چه در منش و زندگی‌اش رسیده است می‌خوانید.

اولین‌بار كه جذب هنر نقاشی و كاریكاتور شدید؟
من هم مثل تمام بچه‌ها از كودكی به نقاشی علاقه‌مند بودم. بچه‌ها وقتی زندگی را شروع می‌كنند همه بدون استثنا نقاشی می‌كشند، این یك حس درونی است. به نظرم بچه‌ها از طریق نقاشی‌هایشان با بزرگترها حرف می‌زنند و خواسته‌هایشان را با نقاشی نشان می‌دهند. تنها تفاوت آنها در شدت و ضعف این توانایی است. بعضی از بچه‌ها در این زمینه قوی هستند و برخی ضعیف و فرق من با بقیه در این بود كه قوی‌تر بودم و البته حضور در یك خانواده هنری و تشویق آنها نیز در گرایش من به این سمت بی‌تاثیر نبود. روزنامه‌ها و مجله‌های زیاد وارد خانه ما می‌شد و طراحی‌ها، نقاشی‌ها و كاریكاتورهای آن مجلات از همان كودكی همیشه توجه مرا به خود جلب می‌كرد. از روی آنها می‌كشیدم و برای خودم آرشیوی از آنها درست می‌كردم.

كدامیك از اعضای خانواده‌تان گرایش هنری داشتند؟
پدرم. ایشان یك فیلمنامه‌نویس، فیلمساز، شاعر، داستان‌نویس و هنرپیشه بود. با قلم و كاغذ و كتاب و روزنامه و مجله سر و كار داشت و همه اینها در دسترس من هم بود. هنرمندهای زیادی هم به خانه ما رفت ‌و ‌آمد داشتند و همه اینها در گرایش من به سمت هنر خیلی موثر بود.

اولین آرزوی دوران كودكی؟
داشتن یك جعبه آبرنگ شاید اولین و مهم‌ترین آرزوی من در آن دوران بود آنچنان‌كه وقتی پدرم برایم یك جعبه آبرنگ خرید، انگار دنیا را به من دادند. اولین كاری كه كردم این بود كه در جعبه را باز كردم و آن‌ را بو كشیدم. بوی رنگ تا چند روز توی دماغم بود و با آن كیف می‌كردم. كارم این بود كه شب‌ها آن‌ را می‌گذاشتم زیر بالشم و تا صبح چند بار در آن را باز می‌كردم و بو می‌كشیدم و دوباره می‌گذاشتم زیر بالشم و می‌خوابیدم. هرچند بچه‌های این دوران آنقدر مداد رنگی و آبرنگ و وسایل بازی و الكترونیكی و... دیده‌اند و دارند كه شاید نفهمند و درك نكنند من چه می‌گویم. اما آن موقع داشتن یك جعبه آبرنگ یا مداد رنگی برای ما یك موهبت بزرگ بود زیرا ما خیلی سخت به این چیزها می‌رسیدیم.

و اولین تفریح شما در این دوران؟
یكی از تفریحات من این بود كه بروم در مغازه اسباب‌بازی‌فروشی و به اسباب‌بازی‌ها نگاه كنم. آنقدر عاشق اسباب‌بازی بودم كه حتی یادم هست یك روز به دختری كه همسن خودم بود گفتم من و تو هر وقت بزرگ شویم با هم ازدواج می‌كنیم و بعد از ازدواجمان یك مغازه اسباب‌بازی‌فروشی می‌زنیم. هم می‌فروشیم و هم هر وقت بیكار شدیم با اسباب‌بازی‌ها بازی می‌كنیم. بماند كه جدا از تفریح و سرگرمی، خیلی از آن اسباب‌بازی‌ها الهام می‌گرفتم، چون اگر دقت كنید اسباب‌بازی‌ها و عروسك‌ها معمولا یك خاصیت و شخصیت كارتونی و كاریكاتوری دارند كه می‌تواند الهام‌بخش یك طراح و كاریكاتوریست باشد.

اولین طرح و نقاشی كه كشیدید و درجایی چاپ شد؟
اولین طرح من در مجله «ماهنامه ارتش» چاپ شد وقتی تنها 14ساله داشتم.

موضوع آن طرح چه بود؟
آن‌موقع علامت گروهبان‌های ارتش با گروهبان‌های شهربانی تفاوت داشت. علامت گروهبان شهربانی 3 تا 7 و علامت گروهبان ارتشی 3تا 8 بود. موضوع طرح من بحث و جدل این دو گروهبان با یكدیگر بود. گروهبان ارتشی به گروهبان شهربانی می‌گفت: تو اول باید به من سلام كنی چون من 3 تا هشت دارم ولی تو 3 تا هفت. در حالی‌كه هر دو گروهبان بودند.

احساستان بعد از دیدن طرح چاپ‌شده‌تان در مجله؟
احساس خیلی خوبی داشتم و مجله را همه‌جا می‌بردم و به همه نشان می‌دادم و آنها هم تشویقم می‌كردند. كاریكاتور آن‌موقع خیلی كم و تقریبا ناشناخته بود و تعداد كاریكاتوریست‌های خوب از تعداد انگشتان دست هم تجاور نمی‌كرد و آنچه برای من خیلی ارزش داشت و هیجان‌انگیز بود، چاپ كارم در كنار كار این بزرگان بود. به هر حال چاپ آن كار، نقطه عطفی در زندگی هنری من بود.

اولین دستمزد هنری؟
200 تومان برای همین طرح و چند طرح دیگر در شماره‌های بعدی گرفتم. این مقدار پول برای پسر 14سال‌‌های كه ماهیانه فقط 5 تومان پول توجیبی داشت فوق‌العاده بود.