قطب‌الدین صادقی گفت: اجرای نمایش «یادگار زریران» را بهانه‌ای برای آشنایی جوانان با فرهنگ هزاران ساله‌ی ایران است.
نویسنده و كارگردان نمایش «یادگار زریران» كه عصر روز سه‌شنبه در نشست خبری این نمایش در مجموعه‌ی تئاترشهر سخن می‌گفت، با بیان این‌مطلب ادامه داد: بازنویسی‌های كم‌مایه از آثار كلاسیك نه تنها شایسته نیست، بلكه هنگام روی آوری به این آثار باید بكوشیم دست‌كم حد آن اثر را نگه داریم و جذابیت‌ها و زوایای پنهان آن را آشكار كنیم، بنابراین برداشت درجه‌ی ۱۴ از یك شاهكار كلاسیك، به درد خور نیست.
وی اجرای نمایش «یادگار زریران» را بهانه‌ای برای آشنایی جوانان با فرهنگ هزاران ساله‌ی ایران دانست و تصریح كرد: تمام تلاش ما بر این است این فرهنگ هزاران ساله درمیان دو برنامه میان پرده‌ای؛ ماهواره گم نشود.
این استاد دانشگاه با اشاره به بهره‌برداری تئاتر یونان از ادبیات كلاسیك این كشور یادآور شد: هنرمندان یونانی، ژاپنی، چینی و هندی، بهترین تراژدی‌ها را از اساطیرشان گرفتند؛ اما ما خیلی دیر به این فكر افتادیم و زمانی كه به‌این سمت آمدیم متوجه شدیم تئاتر كلاسیك نداریم. بنابراین دانشجویان ما نمی‌دانند نوآوری‌های خود را برچه اساس و بنیانی انجام دهند و از آنجا كه آن گذشته را در فرهنگ نمایشی‌مان نداریم، كمی گیج هستیم و تصور می‌كنیم مهم‌ترین موضوع، پیروی از الگوهای غربی است.
صادقی با بیان این‌كه مخالفتی با الگوهای تئاتر غربی ندارد، ادامه داد: این‌گونه هم بخشی از تئاتر ماست و لازم است با ژانرهای نمایشی روز جهان در پیوند باشیم، هم از وجه اندیشگی این آثار بیاموزیم وهم از وجه فنی و تكنیكی آنها، اما آنها را بخشی از فرهنگ خود كنیم و به غنای فرهنگ خود بی‌افزاییم.
به اعتقاد او جایگاه آنچه متعلق به خود ما باشد هنوز خیلی خالی است، در حالی كه بزرگترین وظیفه‌ی ما دفاع از ناخودآگاه قومی وجمعی است.
صادقی توضیح داد: در اروپا تمام تجربیات نو براساس درهم شكستن تئاتر كلاسیك اتفاق می‌افتد، اما ما چنین پایگاهی را نداریم چرا كه حداكثر فعالیت‌های ما درحوزه‌ی تئاتر به صد‌وپنجاه سال پیش باز می‌گردد و این چنین است كه برای جوانان و فضای فرهنگی‌مان پشتوانه‌ی قوی نداریم، بنابراین كسانی كه این فرهنگ را می‌شناسند و به آن علاقه‌مندند، موظف هستند كه از آن دفاع كنند.
كارگردان نمایش‌هایی چون «مویه جم» و «سحوری» اضافه كرد: درتمام جهان اسلام تنها ایران است كه چهارشكل نمایش دارد و ما برای حفظ این چهارشكل زحمات فراوانی كشیده‌ایم همچنانكه آنها را آسان به‌دست نیاورده‌ایم.
او باتوضیح دلایل وقوع جنگ‌های گوناگون در طول تاریخ توضیح داد: تمام تلاش نمایش من براین است تا بگوید گاهی اوقات یك خشم شریف لازم است و آنچه دراین نمایش رخ می‌دهد، دفاع مردم از سرزمین‌شان است كه این خود بخشی از فرهنگ ماست.
او درباره‌ی اشارات این نمایش به جنگ هشت‌ساله‌ی ایران و عراق نیز عنوان كرد: قصد نداشتم به‌شكلی تجریدی تاریخ را بیان كنم بنابراین این نمایشنامه تحت تاثیر فرهنگ امروز ما نوشته شده است. فراموش نكنیم تجربه جنگ هشت‌ساله فوق‌العاده عظیم بود و جوانانی كه به درست یا غلط در طول تاریخ، خواسته یا ناخواسته درگیر این اتفاق شدند، هرگز زندگی نكردند.
قطب‌الدین صادقی تاكید كرد: دنبال قهرمان‌سازی نبودم بلكه به‌دنبال درك جوانانی بودم كه در سن كم به جبهه رفتند و كشته شدند. آنها هرگز زندگی نكردند و تنها با ریختن خون خود، درخت زندگی را آبیاری كردند.
او درباره‌ی ارتباط‌گیری این نمایش با تماشاگر هم متذكر شد: درهر اثری یك دلمشغولی خاص را دنبال می‌كنم؛ و معتقدم جذابیت یك اثر بسته به انرژی‌ای است كه روی صحنه تولید می‌شود. این نیروی حیاتی باید از بازیگر به تماشاگر منتقل شود و در تماشاگر بسوزد و ایجاد انرژی كند. این تمركزی كه در نمایش تولید می‌شود باعث حضور خواهد شد.
او با بیان مخالفتش با بازیگری تكنیكی گفت: این شیوه‌ی بازیگری ضد تئاتر است، بازیگرانی كه با ترفندهای و حقه‌های معمول، جلوه‌فروشی می‌كند از نظر گروتفسكی، تن فروش هستند.
صادقی در بخش دیگری از این نشست با توضیح ویژگی‌های زبانی نمایش «یادگار زریران» تصریح كرد: در وهله‌ی اول تلاش كردم متن ما به مثابه‌ی یك اثر ادبی تلقی نشود و درگام دوم نیز، حركت را مهم‌تر از كلام دانستم، چون معتقدم در نهایت، نمایش چیزی است كه باید دیده شود و تنوع تصویری، خوراك پایه‌ای صحنه است.
صادقی سپس به لزوم نگاه نمادین در آثار نمایشی كلاسیك افزود: بزرگترین تجربه‌گرایان قرن بیستم دوباره به نمادها برگشته‌اند و در دوری از رئالیسم به تجربیات گرانبهایی دست یافته‌اند.
رئالیسم تخت است و برخلاف رادیو و تلویزیون، برای تئاتر قدرت كافی ندارد و اصولا در تئاترشرق، رئالیسم در كار نیست.
او در پایان درباره‌ی حضور كمرنگش درتئاتر درسال‌های اخیر گفت: در سال‌های اخیر هفت نمایش من توقیف شده است و تمرینات همین نمایش نیز در گام اول متوقف شد، اما دوباره بعد از یك‌سال و نیم آن را از سرگرفتم و البته تغییراتی زیادی برآن اعمال نشده است.
نویسنده و كارگردان نمایش «یادگار زریران» كه عصر روز سه‌شنبه در نشست خبری این نمایش در مجموعه‌ی تئاترشهر سخن می‌گفت، با بیان این‌مطلب ادامه داد: بازنویسی‌های كم‌مایه از آثار كلاسیك نه تنها شایسته نیست، بلكه هنگام روی آوری به این آثار باید بكوشیم دست‌كم حد آن اثر را نگه داریم و جذابیت‌ها و زوایای پنهان آن را آشكار كنیم، بنابراین برداشت درجه‌ی ۱۴ از یك شاهكار كلاسیك، به درد خور نیست.
وی اجرای نمایش «یادگار زریران» را بهانه‌ای برای آشنایی جوانان با فرهنگ هزاران ساله‌ی ایران دانست و تصریح كرد: تمام تلاش ما بر این است این فرهنگ هزاران ساله درمیان دو برنامه میان پرده‌ای؛ ماهواره گم نشود.
این استاد دانشگاه با اشاره به بهره‌برداری تئاتر یونان از ادبیات كلاسیك این كشور یادآور شد: هنرمندان یونانی، ژاپنی، چینی و هندی، بهترین تراژدی‌ها را از اساطیرشان گرفتند؛ اما ما خیلی دیر به این فكر افتادیم و زمانی كه به‌این سمت آمدیم متوجه شدیم تئاتر كلاسیك نداریم. بنابراین دانشجویان ما نمی‌دانند نوآوری‌های خود را برچه اساس و بنیانی انجام دهند و از آنجا كه آن گذشته را در فرهنگ نمایشی‌مان نداریم، كمی گیج هستیم و تصور می‌كنیم مهم‌ترین موضوع، پیروی از الگوهای غربی است.
صادقی با بیان این‌كه مخالفتی با الگوهای تئاتر غربی ندارد، ادامه داد: این‌گونه هم بخشی از تئاتر ماست و لازم است با ژانرهای نمایشی روز جهان در پیوند باشیم، هم از وجه اندیشگی این آثار بیاموزیم وهم از وجه فنی و تكنیكی آنها، اما آنها را بخشی از فرهنگ خود كنیم و به غنای فرهنگ خود بی‌افزاییم.
به اعتقاد او جایگاه آنچه متعلق به خود ما باشد هنوز خیلی خالی است، در حالی كه بزرگترین وظیفه‌ی ما دفاع از ناخودآگاه قومی وجمعی است.
صادقی توضیح داد: در اروپا تمام تجربیات نو براساس درهم شكستن تئاتر كلاسیك اتفاق می‌افتد، اما ما چنین پایگاهی را نداریم چرا كه حداكثر فعالیت‌های ما درحوزه‌ی تئاتر به صد‌وپنجاه سال پیش باز می‌گردد و این چنین است كه برای جوانان و فضای فرهنگی‌مان پشتوانه‌ی قوی نداریم، بنابراین كسانی كه این فرهنگ را می‌شناسند و به آن علاقه‌مندند، موظف هستند كه از آن دفاع كنند.
كارگردان نمایش‌هایی چون «مویه جم» و «سحوری» اضافه كرد: درتمام جهان اسلام تنها ایران است كه چهارشكل نمایش دارد و ما برای حفظ این چهارشكل زحمات فراوانی كشیده‌ایم همچنانكه آنها را آسان به‌دست نیاورده‌ایم.
او باتوضیح دلایل وقوع جنگ‌های گوناگون در طول تاریخ توضیح داد: تمام تلاش نمایش من براین است تا بگوید گاهی اوقات یك خشم شریف لازم است و آنچه دراین نمایش رخ می‌دهد، دفاع مردم از سرزمین‌شان است كه این خود بخشی از فرهنگ ماست.
او درباره‌ی اشارات این نمایش به جنگ هشت‌ساله‌ی ایران و عراق نیز عنوان كرد: قصد نداشتم به‌شكلی تجریدی تاریخ را بیان كنم بنابراین این نمایشنامه تحت تاثیر فرهنگ امروز ما نوشته شده است. فراموش نكنیم تجربه جنگ هشت‌ساله فوق‌العاده عظیم بود و جوانانی كه به درست یا غلط در طول تاریخ، خواسته یا ناخواسته درگیر این اتفاق شدند، هرگز زندگی نكردند.
قطب‌الدین صادقی تاكید كرد: دنبال قهرمان‌سازی نبودم بلكه به‌دنبال درك جوانانی بودم كه در سن كم به جبهه رفتند و كشته شدند. آنها هرگز زندگی نكردند و تنها با ریختن خون خود، درخت زندگی را آبیاری كردند.
او درباره‌ی ارتباط‌گیری این نمایش با تماشاگر هم متذكر شد: درهر اثری یك دلمشغولی خاص را دنبال می‌كنم؛ و معتقدم جذابیت یك اثر بسته به انرژی‌ای است كه روی صحنه تولید می‌شود. این نیروی حیاتی باید از بازیگر به تماشاگر منتقل شود و در تماشاگر بسوزد و ایجاد انرژی كند. این تمركزی كه در نمایش تولید می‌شود باعث حضور خواهد شد.
او با بیان مخالفتش با بازیگری تكنیكی گفت: این شیوه‌ی بازیگری ضد تئاتر است، بازیگرانی كه با ترفندهای و حقه‌های معمول، جلوه‌فروشی می‌كند از نظر گروتفسكی، تن فروش هستند.
صادقی در بخش دیگری از این نشست با توضیح ویژگی‌های زبانی نمایش «یادگار زریران» تصریح كرد: در وهله‌ی اول تلاش كردم متن ما به مثابه‌ی یك اثر ادبی تلقی نشود و درگام دوم نیز، حركت را مهم‌تر از كلام دانستم، چون معتقدم در نهایت، نمایش چیزی است كه باید دیده شود و تنوع تصویری، خوراك پایه‌ای صحنه است.
صادقی سپس به لزوم نگاه نمادین در آثار نمایشی كلاسیك افزود: بزرگترین تجربه‌گرایان قرن بیستم دوباره به نمادها برگشته‌اند و در دوری از رئالیسم به تجربیات گرانبهایی دست یافته‌اند.
رئالیسم تخت است و برخلاف رادیو و تلویزیون، برای تئاتر قدرت كافی ندارد و اصولا در تئاترشرق، رئالیسم در كار نیست.
او در پایان درباره‌ی حضور كمرنگش درتئاتر درسال‌های اخیر گفت: در سال‌های اخیر هفت نمایش من توقیف شده است و تمرینات همین نمایش نیز در گام اول متوقف شد، اما دوباره بعد از یك‌سال و نیم آن را از سرگرفتم و البته تغییراتی زیادی برآن اعمال نشده است.
گردآوری: گروه فرهنگ و هنر سیمرغ
www.seemorgh.com/culture
منبع: www.aftab.ir