سیما در حالی روزهای پایانی سال را پشت سر میگذارد كه مسالهی چگونگی ویراستاری فیلمها و سریالها در این معاونت هم چنان به قوت خود باقی است.
در ابتدای سال جاری خبرنگار ایسنا با مدیران دوبلاژ دربارهی این موضوع به گفتوگو پرداخت كه اغلب آنان از وضعیت ویراستاری اظهار نارضایتی میكردند البته شكی وجود ندارد كه با توجه به باورهای ملی و مذهبی ایرانیان باید تغییراتی در محتوای فیلمها و سریالها به منظور پخش از سیما به وجود آید، اما چگونگی و حجم آن بسیار اهمیت دارد و این مورد دقیقا همان مسالهیی است كه مدیران ادارهی نظارت و ارزشیابی سیما از گفتوگو دربارهی آن سرباز زدهاند.
در این زمینه به نمونههای برخی از این ویراستاریهای انجام شده میتوان اشاره كرد.شاید دم دستترین آنها سریالهای كرهیی باشد. به عنوان نمونه واژگانی مانند خدایان ،شاهزاده و تصویرهای مربوط به مراسم مذهبی آنان حذف میشود؛ حال این پرسش مطرح میشود كه آیا در سریالهای ایرانی ساخته شده دربارهی پیش از اسلام چنین واژگان و صحنههایی پخش نمیشوند؟ آیا در گذشته پادشاهان بر كشورها حكومت نمیكردند و پرستش چند خدا مرسوم نبوده است؟
علاوه بر آن در برخی از سریالهای مستند و فیلم های سینمایی،واژهی كشیش و بعضی تصویرهای مربوط به كلیساها حذف میشود كه نمونهی آن، فیلمسینمایی «مرد دهم»است كه واژهی كشیش از برخی سكانسها حذف شده بود.
در بعضی موارد هم پایان فیلمهای سینمایی تغییر داده میشود كه «عدالت تگزاسی» از جملهی آنهاست.انتهای این فیلم،یكی از شخصیتها به اعدام محكوم میشود ولی در مرحلهی ویراستاری ،مجازات او به حبس ابد تغییر مییابد.
بر اساس این گزارش،اگرچه از دیدگاه علی اصغرغلامرضایی- مدیركل تأمین و رسانه بینالملل- مدت زمان 8-7 دقیقه حذف، معیار پخش یك فیلم است، اما فیلم«بهشت» كه با مدت زمان معمول 96 دقیقه ساخته شده است و از جمله موفقیتهای آن به نامزدی برای كسب جایزهی خرس طلایی برلین میتوان اشاره كرد، از شبكه 4 سیما در حدود 70 دقیقه پخش شد.
از سوی دیگر اگرچه پخش صحنههایی مانند شرب خمر و دوبلهی ناسزاهای یك فیلم یا سریال خارجی ناپسند است اما آیا رعایت این نكات باید باعث شود كه تصویر تطهیر شدهای از غرب به بینندگان ارایه شود؟ در سریالی مانند «كارآگاه مورداك» زنی كه شغلش سقط جنین است به فروشندهی گیاهان دارویی تبدیل میشود یا در اثر دیگری محل وقوع داستان از آمریكا به استرالیا یا كانادا تغییر داده میشود. آنهم در شرایطی كه در برخی سریالهای ایرانی مناسبتی و غیره از برخی ناسزاها برای بیان ویژگیهای منفی بعضی شخصیتها استفاده شد.
در این میان چگونگی پخش مجموعههای متعلق به فرهنگ غربی نیز قابل تامل است. به عنوان نمونه سریالهایی مانند «پرستاران»،«وكیل تاسكا» و «ماموران مخفی پلیس» با توجه به ساخته شدن در چنین فرهنگی معمولا دچار جرح و تعدیل زیادی میشوند كه با توجه به حذف و تغییر برخی روابط، معمولا مدت زمان هریك از قسمتها گاهی به حدود 35 دقیقه كاهش مییابد.
در این شرایط عزت الله ضرغامی-رییس سازمان صداوسیما-اگرچه تعهد به متن و نسخهی اولیه اثر را مهم میداند اما از چگونگی ویراستاری فیلمها و سریالهای خارجی اظهار خوشحالی میكند.
نكتهی قابل تاملتر و عجیبترممیزی سریال و فیلمهایی است كه تلویزیون سازندهی آنهاست كه سریال «گلهای گرمسیری»،«شهریار»،«بزرگ مرد كوچك»و تلهفیلم «حفره» از جملهی آنهاست كه اعتراض سازندگان این آثار در در پی داشت.
بر اساس این گزارش و با وجود بحثهای كه بعضا از سوی منتقدان، مدیران تامین برنامه و دوبلورها در رسانهها مطرح شده است، آیا صداوسیما در زمینهی سیاست ممیزی و ویراستاری فیلمها و سریالها، به تعیین شاخص و بازنگری در سیاستهای این حوزه نمیاندیشد؟