رفتار، برآیند تبادلات فرد و محیط اطرافش است. صرفنظر از رفتارهای غریزی، سایر رفتارها از كودكی در فرد شكل می‌گیرد. شیرخوار در 2 تا 3 ماه اول زندگی الگوی خواب، بیداری، گرسنگی، سیری و اعمال دفعی خویش را تنظیم می‌كند. رفتارهای مربوط به نیازهای تغذیه‌ای كودك در تعامل مستمر كودك و مادر (به عنوان نخستین مراقب او) پایه گذاری می‌شود. بنا نهادن رفتارهای مناسب تغذیه‌ای از آنجایی حائز اهمـیـت است كه در آینده به عادات غذایی تبدیل می‌شـوند. به عبارتی كودكان با عادات تغذیه‌ای بد مـتـولد نمی‌شوند بلكه ما آنها را چنین بار می‌آوریم. آموزش رفتــارهای منــاسب تغذیه‌ای به مادران مبنای پیشگیری از بیماری‌هایی است كه در نتیجه الگوی تغذیه‌ای نامناسب در سال‌های بعد ظاهر می‌شوند. تبادل مادر و كودك جریان متقابل پیچیده‌ای است كه در آن عكس العمل هریك در دیگری تأثیر دارد و بدون شناخت این تأثیر متقابل و در نظر گرفتن هردو طرف تبادل، نمی‌توان به تأثیرات مثبت این ارتباط جهت بخشید.
در بررسی رفتارهای كودك حین صرف غذا دو نوع رفتار ممكن است مشاهده شود:
رفتارهای مناسب شامل: خوردن غذا با دست، خوردن غذا با قاشق، نشستن آرام در كنار سفره، پذیرفتن بسیاری از انواع غذاها، دادن پاسخ به درخواست های مادر
رفتارهای نامناسب شامل: بحث كردن، شكایت كردن، گریه كردن، زدن به در و دیوار، همكاری نكردن، راه رفتن بی‌هدف، اذیت‌كردن، داد زدن، لب و لوچه آویزان كردن، ناله كردن، پاسخ سر بالا دادن، پرت كردن ابزار غذا، تف كردن، اوغ زدن و ردكردن غذا
آشنایی مادر با این عكس العمل‌ها او را در تقویت رفتارهای مناسب و تضعیف رفتارهای نامناسب كمك خواهد كرد.
تكامل توانایی و مهارت‌های تغذیه‌ای كودك:
چنانچه اشاره شد غذا مهمترین عامل تقویت كننده‌ی رفتار است. بنابراین غذا دادن به كودك باید با مداخلات خاص و براساس تكامل توانایی و مهارت‌های كودك انجام شود بطوری كه كودك از نظر جسمی، عاطفی و روانی آماده‌ی خوردن غذا باشد.
نوزاد تا 10 روز اول بعد از تولد دارای رفلكس جستجو و مكیدن است و از قرار دادن دست یا انگشت شست دردهان لذت می‌برد. بین 2 هفته تا 2 ماه شرایط تغذیه را تشخیص داده و هنگام قرار گرفتن در وضعیت مناسب شروع به مكیدن می‌كند. بین 3 تا 4 ماهگی درصورت قرارگرفتن ماده جامد دردهان آن را با زبان بیرون می‌اندازد (رفلكس بیرون اندازی). كودك ماده‌‌ی جامد را در این سن نمی‌پذیرد. الگوی جویدن و شروع رفلكس مهم گرفتن سبب می‌شود كه اشیاء را به طرف دهان آورده و آنها را گاز بگیرد. در سن 5 تا 7 ماهگی شیرخوار یاد می‌گیرد مواد جامد را از قاشق دریافت كند. بین 6 تا 9 ماهگی هنگام مكیدن، فك او كمتر حركت می‌كند. گرفتن با نوك انگشتان (گازانبری) و خوردن از فنجان را شروع می‌كند. بین 9 تا 12 ماهگی می‌تواند غذا را گاز بگیرد و حركت چرخشی جویدن قابل مشاهده است دراین سن قاشق را نیز می‌گیرد. بین 12 تا 15 ماهگی برای استفاده از فنجان تلاش‌های زیادی می‌كند. بین 15 تا 24 ماهگی برای دردست گرفتن فنجان و خوردن با قاشق مهارت بیشتری پیدا می‌كند.
تمایلات غذایی را ابراز می‌كند. گازگرفتن غذا را با دندان تجربه می‌كند بین 9 تا 18 ماهگی مرحله‌ی شروع استقلال است كه می‌تواند مادر را خوشحال یا ناراحت كند. اگر مادر درك كند جستجوی هرچیز جدیدی برای شیرخوار ضرورت دارد این موقعیت را فراهم می‌كند. باید انتظار داشت كه كودك پیش از گذاشتن هرچیزی دردهان، آن را لمس كند.
گردآوری:گروه سلامت سیمرغ
www.seemorgh.com/health
منبع:behsite.ir
مطالب پیشنهادی:
اصلاح تغذیه در کودکان مبتلا به اضافه وزن و چاقی(1)
آیا کودکان سالم به ویتامین نیاز دارند.
10 راه برای بهتر نمودن عادتهای غذایی کودکان
کودکان چه موقع سیر می‌شوند؟
کودکان بصورت روزانه به چه مقدار کلسیم نیاز دارند