اینكه كدام مواد غذایی در وعده‌های روزانه، می‌تواند بهترین انتخاب برای داشتن رژیمی مناسب باشد را همه شما كمابیش می‌دانید اما...

یك برنامه غذایی خوب، هسته مركزی سلامتی است.

اینكه كدام مواد غذایی در وعده‌های روزانه، می‌تواند بهترین انتخاب برای داشتن رژیمی مناسب باشد را همه شما كمابیش می‌دانید اما نكته اساسی اینجاست كه عدم‌ رعایت بهداشت در انتخاب غذاهایی كه می‌خورید، می‌تواند به سلامتی شما آسیب بزند و این مهم‌ترین موضوعی است كه باید به آن توجه كنید چرا كه بنا به یك ضرب‌المثل انگلیسی، شما آن چیزی هستید كه می‌خورید!

در این میان به‌دلیل تنوع مواد غذایی كه هر یك شیوه خاص نگهداری خود را دارد، بهتر دیدیم كه به مهم‌ترین مواد غذایی كه ممكن است در برنامه روزانه شما وجود داشته باشد، بپردازیم.

میوه‌ها و سبزی‌ها اولین گروهی هستند كه به آنها می‌پردازیم چراكه براساس توصیه متخصصان تغذیه بهتر است 5 وعده میوه و سبزی در برنامه غذایی روزانه شما وجود داشته باشد. مهم‌ترین نكته در رابطه با میوه‌ها و سبزی‌ها هم به دقت در شست‌وشوی آنها بر می‌گردد. در رابطه با میوه‌ها بهتر است شست‌وشو طوری صورت بگیرد كه میوه‌هایی نظیر سیب، هلو، زردآلو و خرمالو را بتوان با پوست خورد تا از ویتامین‌ها و مواد مغذی موجود در لایه‌های نزدیك به سطح در آنها بهره‌مند شد. در مورد میوه‌هایی مثل پرتقال، كیوی و انار كه پوستشان كنده می‌شود هم باز باید سطح میوه با آب، تمیز شود تا آلودگی‌ها در تماس با دست فرد و گوشت میوه به بدن انتقال نیابد. در این میان تنها خیار است كه همه كارشناسان معتقدند بهتر است به‌دلیل تجمع‌ یافتن سموم در پوست آن، بدون پوست مصرف شود.

سبزی‌ها و به‌خصوص انواعی از آنها كه تازه مصرف می‌شوند (مثل سبزی خوردن) از جمله مواد‌غذایی بسیار مفیدی هستند كه باید در رژیم غذایی خانواده‌ها وجود داشته باشند. در مورد سبزی‌های خام، اگر مراحل ساده ضدعفونی طی شود، مشكلی پیش نخواهد آمد؛ برای این كار هم لازم است ابتدا گل‌و‌لای سبزی‌ها جدا شود، سبزی‌ها به ‌مدت چند دقیقه در آب حاوی چند قطره مایع ظرفشویی قرارداده شوند (این كار به‌ دلیل كم كردن كشش سطحی آب، تخم انگل‌ها را جدا خواهد كرد) و پس از آبكشی كه كف آنها بیرون رفت مقداری مایع ضد‌عفونی (محلول پركلرین یا سایر مواد مشابه كه در داروخانه‌ها موجود است)  به آن اضافه شود ( به‌ مدت نیم ساعت در این حالت بماند)، سپس می‌توانید سبزی را دوباره آبكشی كرده و مصرف كنید. البته این نكته را هم باید یادآور شویم كه هرگز از چاقویی كه از آن برای بریدن گوشت استفاده كرده‌اید برای خردكردن سبزی استفاده نكنید و برای سبزی‌ها چاقوی جدا داشته باشید.

حتی‌‌الامكان در مسافرت‌هایی كه فرصت كافی برای انجام این‌ كار ندارید، یا از سبزی پخته استفاده كنید یا از سبزیجات بسته‌بندی شده بهداشتی كه تاریخ مصرف و پروانه بهداشت روی آنها درج شده است. درصورتی كه به سبزی بهداشتی و مواد ضدعفونی‌كننده دسترسی ندارید از مصرف سبزی خودداری كنید.

در این میان، چنانچه سبزی به خوبی پخته شود هیچ جای نگرانی وجود ندارد. توصیه تغذیه‌ای هم كه در این زمینه وجود دارد این است كه اگر سبزی‌ها آب‌پز می‌شوند بهتر است در ظرف بسته باشد و آب آن هم مصرف شود چرا كه برخی از مواد مغذی نظیر پتاسیم محلول در آب بوده و اگر این آب دور ریخته شود، هدر می‌روند.

نكته دیگر این است كه اگر می‌خواهید از سبزی‌ها و میوه‌های خشك استفاده كنید، حتما به داشتن تائیدیه بهداشتی این محصولات توجه كنید چراكه سبزی‌ها و میوه‌هایی كه به روش‌های غیربهداشتی و در مكان‌های آلوده تهیه می‌شوند، ممكن است به انواع و اقسام تخم انگل‌ها و میكروب‌ها آلوده باشند.

احتیاط سفید و سرخ

گوشت‌‌ها دسته دیگری از مواد غذایی هستند كه باید به بهداشت آنها توجه ویژه شود. برای انتخاب انواع گوشت، مرغ و ماهی باید به رنگ، بو و وضعیت ظاهری آن به‌دقت توجه كنید. رنگ گوشت قرمز باید صورتی‌رنگ یا قرمز كم‌‌رنگ، بدون كبودی یا رگه‌های بنفش باشد. به هیچ وجه نباید بسته‌های گوشت قرمز، مرغ یا ماهی‌ای را كه از سوپر ماركت‌ها می‌خرید، به همان شكل فریز كنید. این بسته‌ها مناسب فریز كردن نیستند، چون پوشش پلاستیكی روی آنها بسیار نازك است و این باعث می‌شود كه رطوبت طبیعی ماده غذایی از بین برود. از طرفی مواد غذایی داخل این بسته‌ها شسته شده و بهداشتی نیستند و باعث آلوده شدن فریزر می‌‌شوند و آلودگی آنها به مواد غذایی دیگر هم منتقل می‌شود. در مورد گوشت مرغ نیز بهتر است كه به این نكات توجه كنید: گوشت مرغ تازه، رنگ و بوی طبیعی دارد و پوست آن عاری از چروكیدگی است.

گوشت مرغ فاسد، تیره، پرخون یا كبود است (گوشت مرغ در اثر نگهداری در شرایط نامناسب به‌تدریج خاكستری و گاهی سبز رنگ می‌شود كه بایستی در این مواقع از مصرف آن خودداری كرد). البته لكه‌های سفید‌رنگ روی پوست و عضلات مرغ به علت انجماد آب زیر پوست وعضلات بوده و مصرف چنین گوشتی مشكلی ایجاد نمی‌كند. ماهی‌ها هم قوانین مخصوص به‌ خودشان را دارند، بنابراین هرگز از دوره‌گردها ماهی نخرید و از فروشگاه‌های معتبر یا میادین میوه و تره‌بار ماهی را تهیه كنید.

ماهی تازه باید در كنار یخ یا در یخچال نگهداری شود. در یك نگاه، ابتدا وضعیت نگهداری ماهی را در فروشگاه بررسی كنید. قبل از انتخاب نهایی ماهی، مطمئن شوید كه ماهی، باله و دم سالمی دارد. براساس قوانین شیلات، آماده و قطعه‌قطعه‌كردن ماهی قبل از درخواست مشتری، ممنوع است. از خرید ماهی‌های فیله یا استیك‌شده‌ای كه برچسب معتبر شركت یا تاریخ تولید و انقضا و كد بهداشتی سازمان دامپزشكی را ندارند، خودداری كنید. ماهی تازه را حداكثر تا 2‌روز می‌توان در یخچال و 2 ماه در فریزر نگه داشت. ماهی یخ‌زده را به محض بازشدن یخ، باید مصرف كرد. گذاشتن دوباره این ماهی در یخچال بی‌فایده است.

 دور از نور و در جای خنك نگهداری شود!

شیر یكی از كامل‌ترین غذاهاست كه سرشار از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پروتئین‌هاست كه با نوشیدن آن بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز روزانه تامین خواهد شد؛ بنابراین هر گونه تغییر در كیفیت شیر نه تنها این هدف را تامین نمی‌كند بلكه فاكتورهای خطرزای موجود در آن، سلامت گروه‌های حساس مصرف‌كننده را به‌شدت تهدید می‌كند چراكه درصد بالایی از مصرف‌كنندگان شیر را كودكان، زنان باردار و افراد مسن تشكیل می‌دهند كه نسبت به افراد عادی حساسیت بیشتر و استعداد بالاتری در ابتلا به مسمومیت و بیماری دارند. متأسفانه تغییر در طعم شیر در مراحل اولیه هم چندان قابل استناد نیست. همچنین به بعضی از محصولات لبنی مثل دوغ ممكن است اسانس‌هایی افزوده شود كه طعم طبیعی محصول را بپوشاند. نوزادان و افراد مسن نیز قدرت چشایی افراد عادی را ندارند و حتی گاهی توجهی به این مطلب ندارند. بنابراین دقت به سلامت بسته بندی، تاریخ انقضا، پاستوریزه یا استریزه‌بودن شیر و محصولات لبنی، از واجبات اولیه خرید آنها به شمار می‌آید.

نكته دیگری كه باید در رابطه با شیر به آن توجه كنید، این است كه شیر، حاوی مقدار مناسبی از ویتامین ب2 است. این ویتامین حساسیت زیادی به نور دارد و اگر شیری كه خریداری می‌كنید در بسته‌های كدر نباشد و مثلا در شیشه‌های روشن كه نور به‌راحتی از آنها عبور می‌كند عرضه شده باشد، به‌خودی خود، ارزش تغذیه‌ای آن كاهش یافته است. نكته دیگر اینكه هر چه درصد چربی فرآورده بالاتر باشد حساسیت آن در برابر فساد بیشتر است. بنابراین هنگام خرید محصولات پرچربی، به توجه بیشتری نیاز دارید.

شرایط حمل لبنیات به منزل نیز حائز اهمیت است؛ بنابراین سعی كنید تا محصولات لبنی را دور از نور آفتاب و در محل تاریك و خنكی مثل یخچال نگهداری كنید. توجه كنید كه نورهای فلورسنت و روشنایی آشپزخانه نیز همانند نور خورشید قدرت تخریبی دارند.
 

گردآوری: گروه سلامت سیمرغ
www.seemorgh.com/health
منبع: همشهری آنلاین
 
مطالب پیشنهادی:
چگونه می توانیم تغذیه سالمی داشته باشیم؟
همراهی طعم و مغذی بودن غذا
تغذیه سالم در تعطیلات
چند توصیه برای تغذیه سالم
غذای سالم و مکملها